Historia
Zamek Scharfenstein nad rzeką Ploucnice został wzniesiony na królewskich ziemiach, około połowy XIII wieku przez ród Markvarticów, przy czym pierwsza wzmianka pisemna o nim pojawiła się w 1268 roku. Kontrolował on dolinę, jak i dawny szlak handlowy, który przez nią przechodził.
W okresie panowania Przemysła Ottokara II zamek wchodził w skład majątku królewskiego, natomiast po śmierci króla stał się zastawem brandenburskim. W 1283 roku Wacław II nadał go w lenno rodzinie panów z Michalovic, której założyciel Beneš Okrouhlý dodał do swego nazwiska nazwę osady w pobliżu zamku (Benesov). Jego potomkowie utrzymywali Scharfenstein aż do 1406 roku. Był to jeden z czołowych rodów czeskich, jego przedstawiciele często przebywali na dworze władcy w Pradze, a na przełomie XIII i XIV wieku Jan Michalovic zasłynął zwycięską walką na turnieju rycerskim we Francji. W 1406 roku zamek z powodu trudności finansowych Michaloviców przeszedł na własność Hynka Berki z Dubé. W czasie wojen husyckich, podczas najazdu na Benesov w 1425 i 1426 roku, Hynek z Dubé zdołał dwój zamek obronić.
Około roku 1440 Scharfenstein stał się własnością Vartenberków, którzy w tym czasie przeprowadzili liczne wyprawy zbrojne na Łużyce. Pod koniec 1444 roku miasta dolnołużyckie zorganizowały wyprawę odwetową na tereny północnych Czech, gdzie również oblegli zamek Scharfenstein. Został on zdobyty i spalony w 1445 roku, a w konsekwencji całkowicie porzucony. W 1515 roku opisany został jako niezamieszkana ruina.
Architektura
Miejsce wybrane do budowy zamku było doskonale chronione przez naturę. Był to wąski bazaltowy grzbiet o wysokości dochodzącej do 50 metrów, owinięty z trzech stron ciasną pętlą rzeki Ploučnice. Jedyne możliwe podejście do warowni istniało od północy i właśnie z tej strony drogę dojazdową zabezpieczono trzema przekopami wyciosanymi w skałach. Po przedostaniu się przez dwa zwodzone mosty na zachodnim, lekko nachylonym zboczu, osiągało się pierwszą bramę zamkową umieszczoną w masywnym kamiennym murze z przyporą. Przed trzecim rowem, na terenie podzamcza znajdowała się zabudowa gospodarcza, między innymi z murowanym i podpiwniczonym (piwnica została wykuta w skale) budynkiem oraz ze zbiornikiem na wodę deszczową.
Nad drugą bramą i trzecią fosą górowała główna, cylindryczna wieża zamku górnego. Została ona wzniesiona w najwyższym punkcie terenu i miała 8 metrów średnicy i 3 metry grubości. Była ona włączona w obwód murów obronnych zamku górnego, które miały kształt nieregularnego pięcioboku. Dom mieszkalny, a być może donżon, wzniesiono po przeciwnej, lekko załamanej stronie dziedzińca, w narożniku południowo – wschodnim.
Charakterystycznym elementem zamku były grube poprzeczne mury (przypory) w południowo – wschodniej części zamku górnego i podobne przy pierwszej bramie na podzamczu. Uniemożliwiały on dostęp wzdłuż pochyłych grzbietów wzgórza. Jednak jako, iż zamek górny od południa i wschodu opinał zewnętrzny mur parchamu, wychodząca z głównego obwodu masywna przypora uniemożliwiała komunikację na terenie międzymurza. Z tego powodu przepruto w niej niedużą furtę.
Stan obecny
Do czasów dzisiejszych zachowała się dolna część cylindrycznej wieży, południowe fragmenty murów zamku górnego i niewielkie relikty murów na terenie podzamcza. Wstęp na zamkowe wzgórze jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Dodatky, Praha 2002.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Severní Čechy, t. III, red. Z.Fiala, Praha 1984.
Menclová D., České hrady, Praha 1972.