Historia
Po raz pierwszy Dub pod Prachaticami pojawił się w źródłach pisanych w 1274 roku, a następnie w 1390 roku, były to jednak tylko przydomki do imion lokalnych właścicieli ziemskich. Od początku XV wieku do 1533 roku część osady dzierżył ród Dubškich z Třebomyslic i dopiero ostatni jego przedstawiciel, niejaki Beneš, w drodze wymiany za inną wieś wszedł w posiadanie całego Dubu. Najprawdopodobniej to z jego inicjatywy na przełomie XV i XVI wieku przeprowadzono rozbudowę pierwotnej niewielkiej budowli do formy późnogotyckiego zamku. W 1543 roku Beneš sprzedał go Divišowi Boubínskiemu z Újezda, przy czym transakcja ta była pierwszym przekazem w którym zamek został bezpośrednio wspomniany (odnotowano wówczas także dwór i wieś).
Syn Diviša w 1570 roku postanowił wymienić Dub w zamian za zamek Střela z Vlachyném z Leskovców, po którego potomkach kolejnym właścicielem stał się w 1608 roku Pavel Kavka z Říčan, a od 1622 roku także małżonka Pavela, Anežka, z domu Hodějovska. Ta ostatnia weszła w posiadanie zamku po wpłaceniu opłaty, która uratowała Dub przed konfiskatą będącą efektem represji po nieudanym powstaniu antyhabsburskim. Nieco wcześniej, około 1607 roku na zamku przeprowadzono renesansową przebudowę w efekcie której zburzeniu uległo w dużej części późnogotyckie skrzydło zachodnie, które ustąpiło miejsca większej nowożytnej budowli. Na skutek modernizacji zamek otrzymał formę w miarę regularnej budowli pałacowej.
W XVII i XVIII wieku właściciele Dubu zmieniali się dość często. Od 1741 roku mieszkał tam Erasmus Zucker z Tannfeld, który prawdopodobnie w drugiej połowie XVIII stulecia wstawił na dziedzińcu barokowy krużganek, skrzydło wschodnie powiększył, a wnętrza przekształcił. Ostateczny wygląd zamek otrzymał w latach 1854 – 1860 na skutek neogotyckiej modernizacji Josefa Niklasa ufundowanej przez ówczesnego właściciela Mořica Hönigsteina.
Architektura
Najstarszą częścią zamku był prostokątny w planie budynek, być może o wieżowym charakterze, usytuowany mniej więcej pośrodku wsi, na południowy – wschód od stawu. W przyziemiu maił on najprawdopodobniej typowy dla średniowiecza układ z trzema sklepionymi kolebkowo pomieszczeniami ułożonymi w jednym trakcie, z których izba środkowa mogła być sienią wejściową lub też wszystkie trzy mogły pełnić funkcje gospodarcze.
Na przełomie XV i XVI wieku późnogotycka przebudowa doprowadziła do częściowego wyburzenia południowej części starego budynku, gdzie pod powiększoną przestrzenią wstawiono sklepioną kolebkowo piwnicę. Budynek przedłużono także po stronie północnej, otrzymując w efekcie skrzydło zamku o formie litery L. Drugie, nieco krótsze skrzydło usytuowano po stronie zachodniej i połączono dwoma kurtynami ze skrzydłem wschodnim, otrzymując w ten sposób zamknięty dziedziniec. Dodatkowo przy murze północnym wzniesiono czworoboczną, otwartą od wewnątrz wieżę, a po przeciwnej, południowej stronie czworoboczną wieżę bramną, stykającą się z najszerszą częścią skrzydła wschodniego. Prawdopodobnie wysunięcie przed linię muru południowej części budynku wschodniego oraz zachodniego miało spełniać rolę flankującą w stosunku do bramy wjazdowej.
Stan obecny
Późnogotycki zamek od strony zewnętrznej całkowicie zatracił pierwotne cechy stylowe. Jego oryginalne mury ukrywają się częściowo pod nowożytnymi elewacjami i wystrojem, szczególnie w części wschodniej (wieża bramna, północna część najstarszego domu wschodniego) i północnej (północna, pierwotnie otwarta do wewnątrz wieża). Pałac jest otwarty przez cały rok w godzinach 9.00 – 17.00, lecz jako iż jest to własność prywatna zaleca się wcześniejszy kontakt telefoniczny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Anderle J., Brych V., Chotěbor P., Durdík T., Fišera Z., Procházka Z., Rykl M., Slavík J., Svoboda L., Úlovec J., Encyklopedie českých tvrzí, t. 1, Praha 1997.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Čechy, t. V, red. Z.Fiala, Praha 1986.