Drahotuše – zamek

Historia

   Zamek został wzniesiony przez Bohusa z Drahotuš, jednego z czołowych stronników króla Przemysła Ottokara II, na krótko przed 1269 rokiem. Po raz pierwszy odnotowano go w 1278 roku („Bohussie de Drahothuss”). Na przełomie XIII i XIV wieku zamek dzierżył rycerz – raubritter Friduš z Linavy. Jego rozbójnicza działalność doprowadziła do zburzenia zamku około 1312 roku, choć wrócił on później w ręce dziedziców Bohusa i został odbudowany.
   Potomkowie Bohusa dzierżyli warownię do 1371 roku, kiedy to sprzedali ją margrabiemu morawskiemu Janowi Jindřichovi (Janowi Henrykowi Luksemburskiemu), bratu cesarza Karola IV Luksemburskiego. Jego syn i następca Jošt (Jodok z Moraw), z powodu długów zastawił zamek w 1408 roku Ctiborovi z Cimburka. Ctibor wraz ze swym bratem Janem Tovacovskym z Cimburka byli zwolennikami husytyzmu, jednak w 1423 roku w obliczu nadchodzących wojsk cesarza Zygmunta i oblężenia siedziby braci w Náměšť na Hané, musieli złożyć przyrzeczenie przejścia na stronę katolicką i wpuszczenia wojsk do Drahotuš.
   Pod koniec wojen husyckich zamek został zajęty przez Bočka Puklice, który wcześniej pełnił funkcję naczelnego dowódcy wojsk husyckich na północnych Morawach. Prawdopodobnie za jego czasów obwarowania zamku, zwłaszcza po stronie północnej, zostały znacząco wzmocnione. Miało to zapewne związek z wykorzystywaniem przez Bočka w  latach 1448-1449 zamku jako siedziby i bazy do grabieży. W połowie XV wieku Drahotuš dzierżył Vok z Sovinca, już jednak przed 1464 rokiem zamek powrócił do prawowitych rąk panów z Cimburka. Ci osadzili na zamku burgrabiego Jana Zuba z Moraw, poczynającego sobie jednak jak udzielny pan. W 1476 roku Ctibor Tovačovský z Cimburka sprzedał zamek Vilémowi z Pernštejna, lecz wkrótce warownia została opuszczona i popadła w ruinę.

Architektura

   Zamek został wzniesiony na podłużnym wzniesieniu i przystosowany kształtem do formy terenu, który nadał murom obronnym plan owalu o wymiarach 55 x 27 metrów z uciętą, prostą południową stroną. Zewnętrzną strefę obrony stanowiła sucha fosa i ziemny wał otaczające całe założenie, przy czym przekop w najokazalszej części północnej był szeroki na 22 metry i głęboki aż na 10 metrów.
   W zaokrągleniu muru po stronie północnej usytuowana była cylindryczna wieża o średnicy 8,5 – 9 metrów, zapewne o funkcji stołpu. Na południe od wieży wzniesiono główny budynek mieszkalny ustawiony dłuższymi  bokami na linii północ – południe. W przyziemiu posiadał on dwa pomieszczenia. Za nim, oddzielony poprzecznym murem o grubości 2,5 metra, znajdował się kolejny budynek, tym razem ustawiony dłuższymi bokami na linii wschód – zachód. Czasem jest on również rekonstruowany jako dwa oddzielne skrzydła. Z powodu słabego zachowania ruin zamku nie wiadomo czy umieszczona tam brama na główny dziedziniec prowadziła przez budynek, czy pomiędzy dwoma mniejszymi skrzydłami. W każdym razie różnica wysokości terenu między podzamczem a zamkiem górnym sprawiała, iż wejście musiało prowadzić po drewnianej rampie lub schodach. Wyjście z podzamcza umieszczono w czworobocznej wieży bramnej po stronie południowo – wschodniej. Wieża ta umieszczona była w narożniku drugiego, zewnętrznego obwodu murów, który został wzniesiony na początku XV wieku.
   Obwarowania rozbudowane zostały także na wschodzie, przy bocznej drodze dojazdowej na podzamcze. Usytuowano tam budynek bramny – strażnicę, poprzedzony kolejnym mostem ponad fosą. Daleko po północnej stronie, około połowy XV wieku, na grzbiecie wzgórza wzniesiono dwie strażnice, być może składające się z murowano – drewnianych wież oddzielonych dwoma przekopami. Bliższa umieszczona została na wzgórzu o wymiarach 11 x 7 metrów, dalsza zaś, oddzielona rowem  o głębokości do 6 metrów i szerokości 8 metrów, na wzniesieniu o wymiarach 13 x 11 metrów, otoczonym obwodowym przekopem szerokości 5-8 metrów i zewnętrznym wałem po stronie północnej, wschodniej i południowo-wschodniej. Ta druga, najbardziej wysunięta na północ część założenia, znajdowała się w odległości aż 250 metrów od czoła zamku górnego. Obie chroniły wrażliwego punktu przewyższającego rdzeń zamku o 4 metry i jednocześnie górowały nad drogą dojazdową do zamku.

Stan obecny

   Zamek do czasów współczesnych przetrwał jako słabo zachowana ruina. Widoczne są dolne partie głównego budynku mieszkalnego, zabudowy gospodarczej, fragmentów murów oraz masywnej cylindrycznej wieży. Dostęp do ruin zamku możliwy jest po przejściu niebieskim szlakiem około jednego kilometra ze wsi Podhoří.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Severní Morava, t. II, red. Z.Fiala, Praha 1983.
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.
Sýkora M., Hrady doby husitské, Most 2013.