Doubravská Hora – zamek

Historia

   Zamek został ufundowany przez Jana llburka z Vřesovic, wnuka husyckiego dowódcy Jakubka z Vřesovic. Była to jedna z nielicznych warowni na której wzniesienie budowniczy poprosił o królewską zgodę. W 1478 roku wydał ją Władysław Jagiellończyk, zezwalając na powstanie zamku górującego nad miejscowością Doubravice, którą dzierżył Jan. Budowa postępowała szybko i już w 1483 roku zamek opisywano jako ukończony.
   Po śmierci syna i następcy Jana, Volfa z Vřesovic, w 1569 roku majątek został po długich kłótniach i sporach podzielony pomiędzy jego żonę, brata i córkę. W 1578 roku zamek został przejęty przez Viléma z Rožmberka, następnie na krótko przez cesarza, a później Jana z Lobkovic i Bohuslava Kaplířa z Sulevic. Od 1590 roku zamek należał do panów z Vchynic, którzy rozpoczęli przebudowę zewnętrznych obwarowań na nowożytny system bastionowy. Prace te chwilowo zostały przerwane w 1624 roku, ponieważ Vilém Vchynský opuścił kraj, lecz po powrocie dokończył on fortyfikowanie zamku, pomimo oporu dworu w Wiedniu. Niestety w 1626 roku wybuchł pożar, powodując zniszczenie na kwotę 16 000 talarów.
   Podczas wojny trzydziestoletniej zamek został zajęty przez armię cesarską pod dowództwem Pertolda z Valdštejna, a w 1639 roku zdobyty przez Szwedów po siedmiodniowym oblężeniu i kapitulacji garnizonu. Z zamku zdobywcy uczynili sobie kwaterę z której pustoszyli okoliczne tereny. Usunięto ich w 1640 roku, po czym zamek ponownie na cztery lata zajął garnizon cesarski. Po jego odejściu Doubravská Hora została zburzona, by nie posłużyć w przyszłości kolejnym oddziałom wojskowym. Do 1655 roku rozebrano nie tylko nowożytne bastiony, lecz niestety i gotyckie baszty, mury i budynki mieszkalne.

Architektura

   Zamek zajmował cały owalny szczyt góry, opadającej stromymi stokami z niemal każdej strony. Z tego powodu wieloboczny obrys murów obronnych musiał dostosować się do kształtu terenu i miał formę zbliżoną do owalu. Obwód ten został wzmocniony cylindrycznymi, nierównomiernie rozstawionymi basztami, które po północnej stronie łączyły się z zabudowaniami mieszkalnymi. Ponadto zewnętrzną strefę obrony zapewniała fosa oraz wał ziemny, powtarzające obrys murów. Baszty posiadały drewniane stropy, wydzielające ciemne przyziemie, dostępne jedynie przez otwór w suficie, oraz kolejne trzy piętra. Pierwsze i drugie piętra zostały wyposażone w kluczowe otwory strzelcze przystosowane do broni palnej, a trzecie piętra posiadały także większe okna. Zwieńczenia baszt stanowiły nadbudowy szkieletowe (szachulec) i wysokie dachy ostrosłupowe. Pomimo późnego czasu powstania wzniesiono je jeszcze w średniowiecznym systemie basztowym, były wyższe niż mur obronny, przystosowane do ognia flankowego, a w razie konieczności mogły stanowić samodzielne dzieła obronne.
  O wyglądzie pierwotnej zabudowy mieszkalnej wiadomo niewiele. Z pewnością główne skrzydło przylegało do północnych obwarowań, a węższe skrzydło gospodarcze ze studnią znajdowało się przy południowym murze. Także południowo-zachodnia część obszaru dziedzińca, przy wewnętrznych ścianach murów, została zabudowana. Była więc Doubravská Hora typem zamku z wolną przestrzenią pośrodku wewnętrznego dziedzińca, nieczęsto spotykanego na terenie Czech czy Śląska. Główny pałac natomiast z pewnością wzniesiono pod wpływem późnośredniowiecznego stylu zapożyczone z nieodległej Miśni.

Stan obecny

   Celowo zburzony w XVII wieku zamek, został częściowo odbudowany w duchu romantyzmu w XIX stuleciu. Z tego powodu dzisiaj oglądać można trzy przekształcone baszty oraz jedną pozostającą w stanie ruiny, lecz za to o pierwotnym wyglądzie. Odbudowano także skrzydło północne i południowe, niestety jednak utraciły one oryginalne cechy stylistyczne na rzecz neogotyckiego wyglądu. Obecnie zabytek jest własnością organizacji społecznej, dzięki której w ostatnich latach dokonano jego częściowej renowacji.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Dodatky, Praha 2002.

Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Severní Čechy, t. III, red. Z.Fiala, Praha 1984.
Menclová D., České hrady, Praha 1972.