Historia
Zamek został wzniesiony pod koniec XIII wieku przez członka rodu Doubraviców, niejakiego Protivę. W źródłach pisanych po raz pierwszy został on odnotowany już w 1275 roku, ale wówczas pisał się jeszcze z Zábřehu, gdzie prawdopodobnie był zarządcą, czy też lennikiem większego właściciela ziemskiego. Zamek w Doubravicy ukończyć mógł on do czasu kolejnej wzmianki z 1293 roku. Po raz ostatni w przekazach pisemnych Protiva wspomniany został w 1308 roku. Wraz z jego śmiercią informacje o zamku w Doubravicy zamilkły na dość długi czas.
W 1355 roku z Doubravicy pisał się niejaki Ješek z rodu Benešoviców. W 1378 roku Ješek i jego brat Smil Doubravicowie sprzedali majątek Oldřichowi z Boskovic, który następnie przekazał go synowi, Vaňkowi Černohorskiemu z Boskovic. Pomimo sprzedaży doubravickich dóbr, potomkowie Ješka z niewiadomych powodów używali predykatu związanego z zamkiem w Doubravicy, aż do wymarcia tamtejszej gałęzi rodu w późnych latach XVI wieku.
Na przełomie XIV i XV wieku zamek przez krótki okres posiadali panowie z Kunštátu. W okresie walk wewnętrznych z początku XV wieku Doubravice dzierżył Heralt (Erhart) ze Sovinca, szlachcic sympatyzujący z ruchem husyckim. Choć potomkowie Heralta posiadali Doubravice aż do początku XVI wieku, to jednak zamek w 1528 roku opisywany był już jako opuszczony. Do jego zniszczenia i porzucenia przyczynić się mógł pożar odnotowany w 1447 roku. Wspomniano wówczas o spaleniu głównego domu mieszkalnego na zamku i zniszczeniu całej jego zawartości.
Architektura
Zamek został wzniesiony na spłaszczonym wierzchołku wzniesienia, mającego formę cypla skierowanego na północy w stronę doliny Nešůrki. Rzeka ta płynęła mniej więcej równoleżnikowo, ale z licznymi zakolami, w odległości około stu metrów od zamku. Cyplowate ukształtowanie terenu sprawiło, iż dostosowany do jego formy zamek chroniony był z trzech stron dość stromymi zboczami. Większych przeszkód naturalnych brakowało jedynie od południa, gdzie utworzono drogę dojazdową i podzamcze. Tam taż konieczne było utworzenie najbardziej rozbudowanych obwarowań.
Rdzeń zamku miał w planie kształt zbliżony do nieregularnego trapezu o wymiarach 44 x 34 metry. W najwyższym miejscu terenu wzniesiono w linii muru cylindryczną wieżę główną o funkcji bergfriedu (stołpu). Główną budowlą mieszkalną był dom po stronie północno – wschodniej o wymiarach 28 x 8 metrów. Po stronie zachodniej zapewne znajdowała się pomocnicza zabudowa gospodarcza. Brama tradycyjnie umieszczona była po przeciwnej stronie najgłębiej usytuowanej części budynku mieszkalnego, czyli w narożniku południowo – zachodnim, gdzie mogła być flankowana cylindryczną wieżą. Dodatkowym zabezpieczeniem był od południa zewnętrzny mur parchamu, częściowo nachodzący także na odcinek wschodni.
Południowo – wschodnią część zamku tworzyło rozległe podzamcze, oddzielone fosą o szerokości od 10 do 15 metrów i głębokości 4-5 metrów. Za nią usypano wał ziemny szeroki na około 5 metrów, a następnie jeszcze szerszy rów o szerokości 20 – 25 metrów i 6 metrach głębokości. Koronę wału zapewne zwieńczono palisadą lub częstokołem, być może pozostawiając ścieżkę dla obrońców i straży. Przeprawę przez te fortyfikacje zapewniały dwa drewniane mosty po stronie zachodniej, prowadzące do wieży bramnej o wymiarach 6 x 7 metrów. Jej wzniesione z piaskowca ściany miały grubość półtora metra. Od wieży bramnej wybiegały dwie kurtyny muru, łączącego się z obwarowaniami zamku górnego, który otaczały na około 2/3 długości obwodu.
Stan obecny
Zamek doubravicki nie zachował się do czasów współczesnych. Widoczne są jedynie skromne relikty kamiennych murów wieży bramnej w zachodniej części dawnego założenia i pozostałości obwarowań ziemnych, zwłaszcza dwóch przekopów przed rdzeniem zamku i wału pomiędzy nimi. Wstęp na gęsto zalesiony teren ruin jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Morava, t. I, red. Z.Fiala, Praha 1981.
Plaček M., Hrady a zámky na Moravě a ve Slezsku, Praha 1999.
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.