Historia
Początki zamku Děvín sięgają połowy XIII wieku. W czasach Przemysła Ottokara II był on warownią królewską wybudowaną w celu ochrony dawnego szlaku handlowego, prowadzącego z Czech na północ do Łużyc. W 1260 roku wymieniony został w dokumentach Jindřich, burgrabia na Děvíně, a zapiski z 1283 roku informują, iż był jednym z czterech zamków przekazanych przez Wacława II Janovi z Michalovic. Po nim zamek należał tymczasowo do prepozyta wyszehradzkiego Jana, a od połowy XIV wieku do Vartemberków, którzy dzierżyli Děvín aż do początku XVI wieku. Wraz z pobliskimi budowlami w Stráží, Ralsku i Zákupach oraz odleglejszym Tolštejnem, wszedł w skład ich rodowego dominium. Przynależność ta sprawiła, iż w 1444 roku zamek był oblegany przez Łużyczan, w ramach odwetowego najazdu na posiadłości Vartemberków. Dobrze zabezpieczonej warowni nie udało się wówczas napastnikom zdobyć, tylko wsie należące do zamku zostały spustoszone i spalone.
W 1516 roku Jan z Vartemberka sprzedał Děvín Biberštejnom. Od tamtego momentu znaczenie zamku zaczęło spadać, choć wprowadzono jeszcze renesansowe modyfikacje, o czym świadczą odnalezione resztki sgraffiti. Zagładę zamku przyniosła wojna trzydziestoletnia, w trakcie której w 1645 roku został zburzony przez Szwedów. Od tamtego momentu pozostawał opuszczony, a ruiny dodatkowo rozebrali okoliczni mieszkańcy w celu pozyskania materiałów budowlanych.
Architektura
Zamek usytuowano na bardzo wydłużonej górskiej grani, która wpłynęła na jego układ. Mniej więcej w środkowej części wzniesiono prostokątny w planie budynek mieszkalny z dostawioną do niego czworoboczną wieżą. Zabudowa ta stanowiła południową, najszerszą część otoczonego murem obronnym dziedzińca, który zwężał się w kierunku północnym. Strome stoki wzgórza zapewniały mu ochronę praktycznie z każdej strony, zmuszając do nietypowego rozwiązania wjazdu na zamek górny, który umieszczono najprawdopodobniej w głównym budynku mieszkalnym lub w wieży. Po stronie zachodniej obwód murów tworzył otwarty od wewnątrz wykusz. Podobna baszta powstała prawdopodobnie nieco później po stronie północno – wschodniej, lecz była on już zamknięta ścianą od strony dziedzińca. Zaopatrzenie w wodę zapewniała głęboka studnia na głównym majdanie.
Przedzamcze uformowano po stronie południowej. Miało on z grubsza trójkątny kształt z murami obronnymi poprowadzonymi wzdłuż krawędzi wzgórza, czworoboczną wieżę wysuniętą przed kurtynę po stronie zachodniej oraz wieżę bramną po stronie wschodniej. Z powodu usytuowania na wzniesieniu zamek nie potrzebował dodatkowych zabezpieczeń w postaci fosy czy rowów.
W XV lub XVI wieku po stronie północno – wschodniej, w pewnym oddaleniu od zamku zbudowano podkowiasty bastion, zapewne przystosowany już do użycia broni ogniowej. Mniejsze, wysunięte w przedpole obwarowania usytuowano także na skale na przeciwległym końcu zamku. W okresie tym wzniesiono także fortyfikacje na sąsiedniej górze, Hamerskim Špičáku, gdyż z powodu rozwoju broni prochowej, obsadzenie tego wzniesienia przez potencjalnych napastników, byłoby bardzo niebezpieczne dla obrońców zamku. Owalne, drewniane obwarowania otaczały tam dwa przekopy.
Stan obecny
Obecnie niestety zamek bardziej robi wrażenie z powodu skalnych ścian wzgórza na którym został wzniesiony, niż z powodu stanu zachowania. Przetrwały jedynie jego paru i parunastometrowe fragmenty murów domu mieszkalnego i wieży, krótkie odcinki murów obronnych i wydrążona w skale studnia. Wstęp na teren ruin jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Severní Čechy, t. III, red. Z.Fiala, Praha 1984.