Chvojínek – kościół św Wacława

Historia

   Kościół św. Wacława został zbudowany w drugiej połowie XIII wieku, bliżej końca tamtego stulecia. Od XIV wieku po okres wojny trzydziestoletniej pełnił funkcje parafialne. Później opiekę nad nim sprawowali księża z Benešova, a od 1791 roku z Neveklova. Wyposażenie wnętrza wymieniono w okresie baroku, a w XIX wieku przeprowadzono renowację w stylu pseudo-romańskim. Ostatnie większe naprawy przeprowadzono w połowie lat dziewięćdziesiątych XX wieku.

Architektura

   Kościół usytuowano na niewielkim wzniesieniu, w zakolu płynącego po stronie zachodniej strumienia. Otrzymał on formę niedużej, jednonawowej budowli o trójbocznym zakończeniu po stronie wschodniej, ale bez wydzielonego zewnętrznie z bryły prezbiterium. Nietypowo po stronie południowej (zamiast od północy) dostawiona została czworoboczna zakrystia.
   Chór oświetlały trzy duże ostrołukowe okna z masywnymi maswerkami w postaci dwóch wąskich ostrołuków zwieńczonych u góry trójlistną rozetą. Wschodnie okno umieszczone na osi dodatkowo wyróżniono kapitelami i bazami na środkowej lasce oraz na wałkach ościeży, a także osadzono w profilowanych wałkami i wklęskami ościeżach. Wejście do kościoła umieszczono w ostrołukowym, bogato profilowanym portalu po stronie północnej. Osadzony został on na cokole z zewnętrzną częścią profilowania ościeży płynnie przechodzącą w archiwoltę, wewnętrzną zaś zaopatrzoną na wałku w kapitele.
   Wnętrze kościoła zwieńczono nad dwoma przęsłami sklepieniem krzyżowo – żebrowym, rozpostartym także ponad zachodnią emporą opartą na pojedynczym filarze i dwóch ostrołukowych arkadach. Wschodnie zamknięcie kościoła przykryto natomiast sklepieniem sześciodzielnym, dwoma przęsłami krzyżowymi zwieńczono również samą emporę. Żebra sklepienne oparto na konsolach, z których część wyrzeźbiono na kształt ludzkich głów. W murze prezbiterium umieszczono dwie wnęki: jedną zwieńczoną dwoma ostrołukami, a drugą trójliściem.

Stan obecny

   Kościół zachował bryłę i układ a także wiele detali architektonicznych małej, wiejskiej, gotyckiej świątyni o wciąż malowniczym położeniu. Od XIX wieku wejście do niej poprzedzone jest neogotycką kruchtą, w okresie nowożytnym dobudowana została także spora wieżyczka na kalenicy dachu. Wnętrze kościoła zostało częściowo przekształcone w stylistyce neoromańskiej.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Líbal D., Katalog gotické architektury v České republice do husitských válek, Praha 2001.
Podlaha A., Soupis památek historických a uměleckých v Království českém, ročník 35. Politický okres benešovsý, Praha 1911.

Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. I, Praha 1977.