Historia
Zamek prawdopodobnie został założony w drugiej połowie XIII wieku przez przedstawiciela rodu Slavatów z Chlumu i Košumberka. W 1289 roku bracia Mstislav, Bun i Sezema po raz pierwszy używali przyrostka „z Chlumu”, co pośrednio świadczy o istnieniu wówczas już jakiejś zabudowy. Po raz pierwszy wyraźnie wspomniano o zamku w 1417 roku, kiedy bracia Jan, Vilém, Beneš i Diviš z Chlumu podzielili się rodzinnym majątkiem. W drugiej połowie XV wieku kolejny członek rodu, Slavata z Chlumu, dokonał rozbudowy i wzmocnienia obwarowań swej siedziby. Slavata zmarł w 1494 roku, a majątek odziedziczył jego syn Michał, zmarły w 1534. Od tamtego momentu Chlum dzierżyła košumberska gałąź rodziny, która utraciła go za udział w antyhabsburskim spisku z lat 1546–1547. W 1604 roku, po parokrotnych zmianach właścicieli, Chlum nabył Jan Hanuš ze Šaratic. Początkowo mieszkał on na zamku, jednak po jakimś czasie przeniósł się do innej wygodniejszej rezydencji. Upadek zamku dodatkowo przyśpieszyły zniszczenia z czasów wojny trzydziestoletniej zadane przez armię cesarską. Ostatnie wzmianki o opuszczonej już budowli pojawiają się pod koniec XVII wieku. Prawdopodobnie mury zamku posłużyły do odbudowy miasteczka po zniszczeniach z czasów wojny trzydziestoletniej.
Architektura
Zamek zajmował niewielki obszar wzniesienia, odcięty ziemnym wałem i fosą na zachodzie od podzamcza, gdzie zbocza cypla były stosunkowo łagodne. Przekop i obwarowania ziemne otaczały całe założenie, a dodatkowym zabezpieczeniem był staw po południowo-wschodniej stronie zamku, zasypany pod koniec XIX wieku. Rdzeń zamku otrzymał w planie kształt zbliżony do kwadratu z bramą po stronie północno – zachodniej. W jego wschodniej części zbudowano podpiwniczony główny dom mieszkalny. Na jego piętrze funkcjonowała komnata z kamiennymi ścianami wyłożonymi drewnem w celu lepszej akumulacji ciepła. Pomieszczenia w przyziemiu zostały sklepione kolebkowo. Drugi mniejszy i niższy budynek usytuowany był po stronie południowo – wschodniej. Zachowały się po nim trzy sklepione kolebkowo piwnice, oddzielone od siebie szerokimi skalnymi ścianami, lecz tworzące jedno skrzydło. Wszystkie trzy oświetlane były od strony dziedzińca (od północy) wąskimi, małymi okienkami. Wejście umieszczono także od strony dziedzińca, w szyi prowadzącej do środkowej, największej komory. Być może w narożniku południowo – wschodnim nad piwnicą budynek przechodził w formę wieżową. W komorze zachodniej piwnicy znajdowała się natomiast studnia.
W XV wieku obwarowania zostały wzmocnione nowym wyższym wałem ziemnym, dwoma narożnymi basztami lub raczej bastionami od strony wjazdu i jedną basztą (lub bastionem) na północno-wschodniej stronie. Bastiony zachodnie były większe, zapewne z powodu ochraniania drogi dojazdowej i bramy, bastion północno – wschodni był nieco mniejszy, natomiast po stronie południowo – wschodniej nie utworzono żadnego z powodu najkorzystniejszej konfiguracji terenu.
Stan obecny
Do czasów współczesnych zachowały się jednie fragmenty murów domu mieszkalnego oraz sklepiona, ukryta pod ziemią trójkomorowa piwnica z reliktami dawnej studni. Wstęp na teren ruin jest wolny, lecz warto pamiętać iż prawdopodobnie do dzisiaj nie zostały one w żaden sposób zabezpieczone.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Východní Čechy, t. VI, red. Z.Fiala, Praha 1989.