Čachrov – wieża mieszkalna

Historia

   Osada Čachrov po raz pierwszy została wspomniana w dokumentach źródłowych w 1352 roku, na liście wsi należących do dekanatu Klatovy, jednak jej powstanie datuje się na koniec XII lub początek XIII wieku. W latach 1362 i 1364 pojawił się w źródłach pisanych pierwszy znany jej posiadacz, Vilém z Čachrova, który około 1380 – 1390 wzniósł murowaną wieżę obronno – mieszkalną. Jego potomkowie posiadali wieżę do 1446 roku, kiedy to została włączona do majątku Děpolta z Týzmberka. Przestała wówczas służyć jako stała rezydencja właściciela i z czasem opustoszała. Po 1541 roku Čachrov ponownie stał się odrębną własnością należącą do Jana Rendla z Úšavy, jednak już w 1568 opisywano wieżę jako opuszczoną. Jej renowację przeprowadził około 1600 roku Jan Bohuchval z Hrádku, który kupił Čachrov od córek Jana Rendla. Po 1740 roku w pobliżu średniowiecznego budynku wybudowany barokowy pałac, a w drugiej połowie XVIII wieku wieżę zamieniono na spichlerz, na szczęście nie zmieniono jej zewnętrznego wyglądu.

Architektura

   Budowla została wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach w planie 16,75 x 11,75 metrów i aż pięciu kondygnacjach. Otoczona była nawodnioną fosą. Wejście do środka umieszczono w ostrołukowym portalu znajdującym się parę metrów nad ziemią, na osi jednaj z dłuższych elewacji. Prowadził on na poziom pierwszego piętra, zapewne za pomocą drewnianych schodów lub drabiny, które można było łatwo usunąć w razie zagrożenia.
   Wewnątrz wieży wąski korytarz rozdzielał najniższą kondygnację na dwa pomieszczania dostępne osobnymi portalami. Zbliżony podział posiadało pierwsze piętro, gdzie do dwóch pomieszczeń także prowadziły osobne portale. Na poziom parteru pierwotnie można się było dostać tylko z pierwszego piętra, schodami umieszczonymi w środkowym korytarzu. Ponieważ ściany przyziemia musiały udźwignąć ciężar górnych pięter, na parterze cienkie ścianki środkowego korytarza zostały zastąpione masywnymi murami, a sufit pomieszczenia po lewej stronie od wejścia, został wsparty na środkowym filarze. Podobnie jak w większości tego typu obiektów w średniowieczu, przyziemie pełniło funkcje magazynowo – gospodarcze, podobnie pierwsze piętro oświetlane jedynie wąskimi otworami szczelinowymi. Górne piętra były reprezentacyjno – mieszkalne, a najwyższa kondygnacja oprócz mieszkalnego miała charakter obronny. Z tego powodu górne komnaty wyposażone były w większe okna i wykusze latrynowe.
   Drugie piętro prawdopodobnie rozdzielone było środkowym korytarzem na dwie boczne izby, oświetlane dużymi oknami ze środkowymi, kamiennymi krzyżami. Jedna z nich poprzez mały portal z półkolistym zwieńczeniem miała także dostęp do wykusza latrynowego.
   Na trzecim piętrze, o nietypowym układzie jak na wieże mieszkalne, w narożniku południowo – zachodnim włożona była izba ze ścianami wyłożonymi drewnem w celu lepszej akumulacji ciepła. Jej oświetlenie zapewniały trzy ułożone piramidalnie okienka z rozglifieniem skierowanym na zewnątrz (motyw często stosowany na zamkach królewskich). Obok niej funkcjonowało jeszcze małe pomieszczenie, natomiast najpewniej nie było środkowej sieni z powodu braku okien oświetlających tą część wieży. Część zachodnią trzeciego piętra zajmowała albo jedna izba oświetlana dużymi oknami, albo dwie mniejsze rozdzielone korytarzem i ściankami działowymi.
   Czwarte piętro, które było jedną dużą salą (lub ewentualnie podzielone było na cztery małe izby), prawdopodobnie na zewnątrz otoczone było drewnianym gankiem, do którego prowadziły drzwi z każdej strony wieży.

Stan obecny

   Wieża przetrwała do czasów współczesnych w dość dobrym stanie, choć większość pierwotnych podziałów wewnętrznych została zmieniona, przebito kilka nowożytnych okien i nowe wejście, a wykusze uległy zniszczeniu. Obecnie zabytek po długim okresie zaniedbania poddawany jest stopniowym renowacjom, podobno w przyszłości ma zostać przeznaczony na potrzeby instytucji kulturalnych i społecznych.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Anderle J., Brych V., Chotěbor P., Durdík T., Fišera Z., Procházka Z., Rykl M., Slavík J., Svoboda L., Úlovec J., Encyklopedie českých tvrzí, t. 1, Praha 1998.

Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Západní Čechy, t. IV, red. Z.Fiala, Praha 1985.
Menclová D., České hrady, Praha 1972.