Bukovina – zamek

Historia

   Zamek zbudowany został około końca pierwszej ćwierci XIV wieku. Pierwsza wzmianka pisemna o rodzie jego właścicieli odnotowana została w 1325 roku, gdy wspomniany został Heřman z Hostimia. Po nim w 1337 roku z Bukoviny pisał się niejaki Gerhard. Obaj zapewne pochodzili z terenu Austrii i służyli na znojemskim zamku u czeskich władców. Główną siedzibą i gospodarczym centrum majątku ziemskiego był Hostim, ale w okresie powiększenia rodziny jej członkowie potrzebowali nowych miejsc do zamieszkania. W połowie XIV wieku dobra rodowe dzieliło aż pięciu lub sześciu męskich członków drugiego pokolenia, każdy z własną rodziną i służbą. W kolejnych latach liczba ta zmniejszyła się jedynie w niewielkim stopniu, co jasno ukazywało potrzebę budowy i utrzymywania znacznej wielkości zamku, jakim była Bukovina.
   Na początku XV wieku z czwartego pokolenia mężczyzn rodu żył już tylko Jan. Przeżył go Ludwik, po którym
ród wymarł w 1417 roku. Zamek wraz z całym majątkiem został wówczas przejęty przez Jana Vajtmilnara z Žerotic, dla którego był to znaczny awans społeczno – majątkowy. W 1464 roku Bukovinę dzierżyli już Bítovšcy z Lichtenburka. W chwili gdy przeprowadzali oni w 1481 roku czynności prawno – majątkowe, zamek prawdopodobnie był już porzucony. Paręnaście lub parędziesiąt lat wcześniej musiał zostać opuszczony. Prawdopodobnie został zniszczony w trakcie wojen husyckich lub najpóźniej po połowie XV wieku, w czasie walk czeskiego króla Jerzego z Podiebradów z węgierskim Maciejem Korwinem.

Architektura

   Zamek zbudowany został na północnej krawędzi doliny rzeki Nedveki, w miejscu gdzie natura utworzyła płytki, ale zakończony skalistymi skarpami cypel. Wapienny ostaniec wyznaczył południowo – zachodni narożnik zamku, natomiast od zachodu, południowego – wschodu i częściowo na odcinku wschodnim zamek chroniony był bardziej trawiastymi, lecz stromymi zboczami. Droga do zamku wiodła od północy, poprzez płaskowyż na którym w średniowieczu funkcjonowała przyzamkowa osada.
   Rdzeń zamku otrzymał w przybliżeniu trójkątny kształt z wysuniętą niewielką częścią południowo – zachodnią, być może odgrodzoną dodatkowym murem od głównego dziedzińca. Mury głównego obwodu posiadały 2,5 metra grubości. W północnej części założenia wzniesiono cylindryczną wieżę o zewnętrznej średnicy 10 metrów, a wewnętrznej jedynie 3 metry. Zapewne pełniła ona funkcję stołpu. Ponadto flankowała położoną obok bramę i drogę dojazdową do zamku. Kolejna, czworoboczna wieża mieszkalna usytuowana była po stronie zachodniej, natomiast zabudowa pałacowa przylegała do kurtyny południowo – wschodniej. Był to rozległy, lekko załamany w planie budynek o szerokości 11-13 metrów, do którego od północy przystawiono dodatkowe, mniejsze skrzydło. Łącznie całość osiągała około 40 metrów długości, stanowiąc jeden z największych średniowiecznych gotyckich pałaców na Morawach. W przyziemiu głównej części znajdowały się dwa pomieszczenia połączone ze sobą portalem.
   O ile południową część zamku chroniły strome zbocza, to od północy i wschodu istniała konieczność wzniesienia podwójnej linii wałów i przekopów, ponad którymi przerzucono być może zwodzone mosty. Fosa wewnętrzna szczególnie szeroka była po stronie północno – wschodniej, gdzie osiągała aż 30 metrów. Po stronie północnej miała już tylko 16 metrów szerokości. Rów zewnętrzny miał 10 metrów szerokości i na zachodzie przechodził w rozpadlinę opadającą w głąb doliny.

Stan obecny

   Do dnia dzisiejszego przetrwały jedynie niewielkie relikty zamku. Widoczne są resztki południowego domu mieszkalnego z zachowanym sklepieniem jednego z pomieszczeń oraz dolne partie i fundamenty murów obwodowych oraz cylindrycznej wieży. Ruiny znajdują się na terenie gęsto porośniętym drzewami i z dala od głównej drogi, lecz wstęp na zamkowy teren jest wolny.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Morava, t. I, red. Z.Fiala, Praha 1981.
Plaček M., Hrady a zámky na Moravě a ve Slezsku, Praha 1999.
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.