Historia
Początki historii zamku sięgają pierwszej połowy XIV wieku, kiedy to Beneda z Dubicka, wielki łowczy króla Przemysła Ottokara II podzielił majątek pomiędzy swych synów. Zamek powstał z inicjatywy wnuka Beneda, Ctibora Morava, około 1330 roku. Jego syn Mikuláš Morava pisał się już z Brníčka. Po śmierci Mikuláša warownię przejął margrabia Moraw Jošt (Jodok), który obdarował nią Bernarda ze Slavoňova. Podczas wojny domowej na Morawach między margrabiami Jodokiem i Prokopem zamek służył jako baza dla oddziałów Jodoka i był punktem wyjściowym dla zbrojnych wypraw. W czasie wojen husyckich stanowił katolicki bastion przeciwko bożym bojownikom.
W 1434 roku w dokumentach źródłowych pojawił się nowy właściciel – Jan Tunkl z Drahonova, później pisany także z Brníčka. Stał się on wkrótce jednym z najbardziej znaczących feudałów Północnych Moraw, łącząc rozdrobniony wcześniej majątek w jedną całość. Po jego śmierci w 1484 roku zamek przejął jego syn Jan Mladší, lecz Brníčko zostało całkowicie zniszczone podczas wojny między królem Jerzym z Podiebradów a Maciejem Korwinem. Zamek został zdobyty przez zwolenników Macieja Korwina, pana ze Zvole wspomaganego przez niesławną „czarną kompanię” Franca Háje. Po zakończeniu walk prawdopodobnie przeprowadzono jakieś doraźne naprawy, ale ostatecznie już w 1513 roku zamek opisywano jako opuszczony i zniszczony.
Architektura
Zamek został wzniesiony na szczycie wzgórza na planie zbliżonym do owalu o wymiarach 41×30 metrów. Składał się z obwodu wysokich kamiennych murów obronnych o grubości 2 metrów, do których wewnętrznej ściany od strony północno – wschodniej przystawiono główny, piętrowy dom mieszkalny. Posiadał on w przyziemiu trzy pomieszczenia z płaskimi stropami. Później przedłużono go w kierunku południowym i podwyższono o drugie piętro. Istnienie drugiego budynku lub wieży po stronie zachodniej nie jest pewne. Natomiast cechą charakterystyczną zamku były dwa ryzality w murze południowym i południowo – wschodnim, pełniące rolę przypór lub obiektów zbliżonych do baszt.
Wjazd do zamku umieszczono po stronie północnej. Droga wjazdowa, chroniona zewnętrznym, niższym murem, pod okiem obrońców na murach głównego obwodu obiegała warownię od wschodu i południa, gdzie kończyła się mostem zwodzonym, przerzuconym ponad fosą o 4,5 metrach głębokości i 18 metrach szerokości. Most był drewniany, lecz osadzony na kamiennych filarach. Za nim droga ostro skręcała w kierunku podzamcza. Miejsce to być może dodatkowo zabezpieczała wspomniana wieża lub budynek wieżowy w obwodzie głównych murów, po stronie południowo – zachodniej. Niskie nachylenie stoków wzgórza i mały obszar rdzenia zamku umożliwiły otoczenie całego założenia również drugą fosą i ziemnym wałem. Niewielkie gospodarcze przedzamcze o wymiarach 37 x 30 metrów znajdowało się po stronie południowo – wschodniej. Chronione było dodatkowym murem, być może wzmocnionym wieżą, który otaczał całość założenia.
Stan obecny
Zamek przetrwał w postaci słabo zachowanej ruiny. W najlepszym stanie obecnie widoczne są pozostałości głównego budynku mieszkalnego oraz dwa filary w miejscach południowych ryzalitów czy też baszt. Wstęp na teren ruin jest wolny, w ostatnim czasie przeprowadzono prace konserwatorsko – ratunkowe, połączone z częściowym nadbudowaniem niektórych elementów.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Severní Morava, t. II, red. Z.Fiala, Praha 1983.
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.