Historia
Zamek został ufundowany w pierwszej połowie XIII wieku przez Budislava z możnego rodu Buziców. W rękach jego rodu pozostał wraz z okolicznymi ziemiami aż do 1406 roku. W XV wieku jednym ze znaczniejszych właścicieli zamku był (od 1410 roku) mincerz Petr Zmrzlík ze Svojšína, husycki dowódca i przyjaciel Jana Husa. Po 1415 roku dokonał on rozbudowy i wzmocnienia zamku, choć nie uniknięto dzięki temu oblężenia i zdobycia warowni przez wojska katolickie w 1422 roku. Zniszczona warownia była nawet przez pewien czas niezamieszkana. W 1506 roku Zdeněk Malovec z Chýnova i Vimperku dokonał częściowych napraw, lecz dopiero jego syn, Piotr Malovec całkowicie odrestaurował zamek i jednocześnie dokonał pierwszych renesansowych przekształceń. W 1547 roku Piotr wdał się w bunt przeciwko królowi Ferdynandowi, przez co utracił cały majątek, a skonfiskowany zamek otrzymał cesarski wicekanclerz Jiřík z Lokšan. Za jego rządów doszło do najbardziej znaczących przemian architektonicznych warowni. Jiřík wraz z żoną Katarzyną Adler sprowadził włoskich architektów, którzy dokonali całkowitej przebudowy zamku w renesansową rezydencję.
Po bitwie pod Białą Górą w 1621 roku majątek Lokšanów został skonfiskowany, a dwa lata później jego właścicielem został Přibík Jeníšek z Újezdu. Brał on udział jako królewski prokurator w procesach przeciwko reprezentantom antyhabsburskiego buntu. Jako zwolennik kontrreformacji sprowadził on także do Březnic jezuitów i przebudował kaplicę zamkową. Ród Přibíka wymarł w 1728 roku, zastąpiony przez rodzinę Krakovskich z Kolowrat. Josef Maria Krakovski i jego syn Hanuš byli wielkimi patriotami w czasach czeskiego odrodzenia narodowego i znanymi mecenasami. Do 1872 roku przeprowadzili częściową przebudowę Březnic, a wnętrza zostały odnowione i powiększone o cenne kolekcje dzieł sztuki. Ostatnim właścicielem zamku był Palffy z Erdöd, który utracił rezydencję w 1945 roku w ramach nacjonalizacji.
Architektura
Pierwotny zamek składał się z pojedynczego obwodu murów obronnych o z grubsza owalnym kształcie. Wzniesiono go na bagnistym terenie, pośród rozlewisk okolicznych potoków. W skład zabudowy, umieszczonej przy wewnętrznej ścianie muru obronnego, wchodził główny, dwupiętrowy budynek mieszkalny po stronie północnej i mniejszy, jednopiętrowy, zapewne o charakterze gospodarczym po stronie wschodniej. Dom mieszkalny miał lekko załamany kształt. W przyziemiu i na pierwszym piętrze posiadał po trzy pomieszczenia, a na drugim piętrze usytuowano dwie komnaty. Pomieszczenia w przyziemiu zostały zwieńczone sklepieniami kolebkowymi, piętra posiadały natomiast płaskie, drewniane stropy. Po 1500 roku do budynku wschodniego dodano piwnice, a komnaty w przyziemiu ozdobiono portalami siodłowymi. Wjazd do zamku umieszczono w wysuniętej przez lico murów, czworobocznej wieży bramnej, dobudowanej w XIV wieku. Jej duże rozmiary wynikały zapewne z powodu braku na zamku wieży głównej. Wewnątrz posiadała pomieszczenia mieszkalne, co zbliżało ją do formy donżonu.
Rozbudowa z pierwszej połowy XVI wieku doprowadziła do wzniesienia nowego skrzydła przy bramie, po stronie zachodniej oraz ujednolicenia pozostałej zabudowy, ciągnącej się teraz od południowego – zachodu do północnego wschodu obwodu. Wzniesiono również zewnętrzny pas obwarowań wzmocniony sześcioma półokrągłymi, otwartymi od wewnątrz basztami i wieżą bramną po stronie południowo – zachodniej. Zewnętrzną strefę obrony stanowiła nawodniona fosa, także główny, wewnętrzny obwód otoczony był przekopem.
Stan obecny
Zamek zachował się do czasów współczesnych w formie jaką uzyskał na przestrzeni XVII-XIX wieku. Ze zunifikowanej bryły zamku górnego wyróżnia się jedynie wieża bramna, kryjąca zapewne mury pierwotnej wieży z XIV wieku. Mniejsze przekształcenia dotknęły zewnętrzny obwód obronny z pierwszej połowy XVI wieku. Wnętrza zamkowe udostępnione są do zwiedzania od 12 maja do 31 października. Po szczegółowe informacje warto zajrzeć na oficjalną stronę zabytku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Čechy, t. V, red. Z.Fiala, Praha 1986.
Strona internetowa zamek-breznice.cz, History of castle Breznice.