Historia
Zamek Blansek został ufundowany w XIII wieku przez biskupa ołomunieckiego Bruno z Schaufenbergu (Šaumburku), a po raz pierwszy został wspomniany w źródłach pisanych w 1275 roku. W XIV stuleciu został naprawiony i prawdopodobnie powiększony o przedzamcze. Należał wówczas do biskupich lenników, z których pierwszym był niejaki Erhart z Kunštátu. Podczas wojen husyckich Blansek stał się jednym z punktów oparcia dla biskupa Jana Železného przeciwko husytom. Z tego powodu w 1424 roku splądrowali oni okolice Blanska, zapewne przy okazji niszcząc i zamek. Ich ponowny niszczący najazd miał miejsce w 1431 roku, jednak warownia w kolejnych latach musiała wciąż funkcjonować, gdyż w 1440 roku odbyło się w niej spotkanie biskupich lenników. Ostatecznie zamek został zniszczony w połowie XV wieku, prawdopodobnie z powodu pożaru. W 1461 roku był już opisywany jako opuszczony. Według tradycji jeszcze w czasie wojny trzydziestoletniej został tymczasowo przystosowany do obrony przed Szwedami.
Architektura
Dwuczęściowe założenie składało się z zajmującego wschodnią część zamku górnego, wzniesionego na krawędzi skalistego cypla, oraz położonego nieco niżej po stronie zachodniej i oddzielonego podwójnym głębokim rowem podzamcza. Fosa ta miała 8 i 13 metrów szerokości, była wykuta w skale i przedzielona około 3 metrowej szerokości fragmentem ziemi. Cała budowla chroniona była od południa wysokimi i stromymi zboczami opadającymi do wąskiej doliny rzeki Punkva. Również od wschodu i północy stoki były wysokie, obniżające się do otaczającego cypel wąwozu. Droga do zamku wiodła od zachodu, gdzie na odcinku około stu metrów poziom terenu wzrastał, co ukrywało zamek przed widokiem od strony płaskowyżu.
Zamek górny o wymiarach 70 x 25 metrów składał się z obwodu kamiennych murów o grubości 2,5 metra i wysokości około 9 metrów, wewnątrz których umieszczono sześcioboczny, piętrowy budynek mieszkalny. Być może był on na poziomie wyższej kondygnacji skomunikowany z gankiem obrońców na koronie murów. Prawdopodobnie dziedziniec przedzielony był poprzeczną ścianą, wydzielającą mniejszy, zapewne gospodarczy majdan. Brama znajdowała się albo od strony północno – wschodniej, gdzie umieszczona byłaby w wieży wysuniętej przed lico muru obronnego, albo od strony południowej, na terenie tamtejszego międzymurza. Być może kolejna, mniejsza wieża strażnicza umieszczona była przy podwójnej suchej fosie oddzielającej zamek od podzamcza. Szczególną cechą zamku była jaskinia, połączona z dolnymi, podziemnymi pomieszczeniami.
Podzamcze obejmowało wydłużony obszar o długości 100 metrów i maksymalnej szerokości 42 metry. Jego głównym elementem była czworoboczna w planie wieża o wymiarach 11 x 15 metrów, umieszczona w najwyższym punkcie terenu i otoczona obwodem murów obronnych. Chroniła ona drogę dojazdową do zamku i bramę podzamcza, która podobnie jak zamek górny chroniona była rowem suchej fosy. Być może kolejna budowla obronna znajdowała się we wschodnim krańcu podzamcza, gdzie kontrolowałaby przekop między zamkiem górnym a podzamczem.
Stan obecny
Zamek przetrwał w postaci słabo zachowanej ruiny, położonej na gęsto zalesionym terenie. Widoczne są głównie relikty domu mieszkalnego z dużymi wyrwami w miejscach gdzie znajdowały się okna, a także fragmenty obwodowego muru obronnego. Odnalezienie zamku może być utrudnione z powodu słabego, a właściwie mylnego oznakowania. Znajduje się on w sporej odległości od głównej szosy między miastem Blansko i wsią Vavřinec.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Plaček M., Hrady a zámky na Moravě a ve Slezsku, Praha 1999.
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí. Dodatky, Praha 2007.