Bílkov – kościół św Jana Chrzciciela

Historia

   Kościół został zbudowany około połowy XIII wieku, kiedy to wzniesiono romańskie wówczas prezbiterium oraz wczesnogotycką nawę. W 1371 roku został świątynią parafialną, jednak parafia przestała istnieć w XVI wieku. W drugiej połowie XIV wieku pierwotne prezbiterium zostało przebudowane w stylistyce gotyckiej. W drugiej połowie XV wieku, jako iż pobliski zamek w Bílkovie przestał wówczas istnieć, kościół ufortyfikowano otaczając murem. Przeprowadzono także remont świątyni: więźbę dachową nawy wykonano z drewna ściętego w 1456/1457, więźbę prezbiterium natomiast w latach 1514/1515. W takiej formie kościół przetrwał do 1803 roku, kiedy to dobudowano ceglaną wieżę na miejscu wcześniejszej drewnianej, a następnie około połowy XIX stulecia dodano wewnątrz sklepienia.

Architektura

   Średniowieczny kościół składał się z prostokątnej w planie nawy oraz od drugiej połowy XIV wieku z nieco węższego, trójbocznie zamkniętego prezbiterium po wschodniej stronie. Jeszcze przed końcem XIII wieku po stronie północnej dobudowana została zakrystia. Nie wiadomo natomiast czy pierwotna, drewniana wieża po stronie zachodniej była elementem średniowiecznym.
   Prezbiterium wzmocniono przyporami, pomiędzy którymi umieszczono większe ostrołukowe okna z późnogotyckimi maswerkami. Przyporze południowej z niewiadomych przyczyn nadano wyraźnie masywniejszą formę. Okna nawy przypuszczalnie były mniejsze, węższe, zapewne o stylistyce wczesnogotyckiej. Główne wejście do kościoła w postaci ostrołucznego portalu umieszczono w ścianie zachodniej.
   Wewnątrz nawę od prezbiterium oddzieliła prosta (pozbawiona profilowania) arkada tęczy o ostrołucznym zwieńczeniu. Prezbiterium przykryto ponad jednym przęsłem sklepieniem krzyżowo – żebrowym oraz sześciopolowym ponad wschodnim zamknięciem, z żebrami wyrastającymi ze smukłych, profilowanych stożkowatych konsol, a złączonych nieprofilowanymi zwornikami (w prostokątnym przęśle o formie gwiazdy).

Stan obecny

   Obecnie najmniej przekształconą formę posiada gotyckie prezbiterium z zachowanymi maswerkami w ostrołucznych oknach, arkadą tęczy i sklepieniem wraz z konsolami i służkami. Pierwotnie wczesnogotycka nawa utraciła oryginalne cechy stylistyczne, a co więcej od zachodu poprzedzona została całkowicie nowożytną wieżą. Kościół zachował także gotyckie portale: zachodni oraz północny między prezbiterium a zakrystią.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Fišera Z., Opevněné kostely: v Čechách, na Moravě a ve Slezsku, t. 1, Praha 2015.
Líbal D., Katalog gotické architektury v České republice do husitských válek, Praha 2001.

Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. I, Praha 1977.