Albrechtice – kościół św Piotra i Pawła

Historia

   Pierwotny romański kościół w Albrechticach został ufundowany przez czeskiego króla Władysława II i konsekrowany w 1179 roku przez syna króla, Albrechta, arcybiskupa salzburskiego. Około 1240 roku świątynię powiększono i przebudowano w stylu romańsko – gotyckim. Prawdopodobnie w drugiej połowie XIV wieku lub w XV wieku zbudowano zakrystię, dodano nowe sklepienia i powiększono dwa okna. Kolejne przekształcenia miały miejsce w latach 1778-1779, kiedy w zachodniej fasadzie przebito nowe wejście i wzniesiono północną kruchtę. Gruntowną renowację budowli przeprowadzono w 1909 roku, natomiast w trakcie remontu z 1958 roku wewnątrz odkryto średniowieczne polichromie.

Architektura

   Kościół wzniesiono w południowej, najwyżej położonej części osady. Otrzymał formę niewielkiej, wiejskiej budowli o dość bogatym jednak programie architektonicznym. U schyłku średniowiecza składał się z prostokątnej nawy o wymiarach 11,3 x 8,6 metra oraz węższego i krótszego, prostokątnego prezbiterium po wschodniej stronie. Od strony północnej dobudowana została niewysoka, czworoboczna wieża oraz zakrystia przy ścianie prezbiterium.
   Główne wejście do kościoła umieszczono dość nietypowo od północy. Zaopatrzono je w bardzo ozdobny uskokowy portal o ostrołucznej archiwolcie oddzielonej od dolnej części impostami. Portal posadowiony został na cokole, oprofilowany wałkami i wklęskami identycznie poprowadzonymi w ościeżach i archiwolcie. Wnętrze kościoła oświetlały niewielkie, bardzo wąskie, rozglifione, zamknięte półkoliście okna romańskie oraz późniejsze większe gotyckie okna z maswerkami. Od wschodu w ścianie prezbiterium umieszczono w głębokiej, półkoliście zamkniętej wnęce dwudzielne okno o bardzo wąskich otworach szczelinowych, zwieńczonych trzecim, bardzo małym otworem.
   Prezbiterium pierwotnie przykryte było sklepieniem krzyżowym bez żeber, lecz w okresie gotyku przekształcono je na sklepienie krzyżowo – żebrowe. Podsklepiona została także zakrystia, natomiast nawa przykryta była drewnianym stropem lub otwartą więźbą dachową. Od prezbiterium oddzieliła ja ostrołuczna arkada tęczy osadzona na prostych impostach.

Stan obecny

   Kościół zachował do dnia dzisiejszego średniowieczną bryłę i układ, choć wiele pierwotnych detali architektonicznych zostało wymienionych w okresie nowożytnym, a od północy dostawiono kruchtę. Wewnątrz prezbiterium przetrwały malowidła ścienne z XIII i XV wieku, a po północnej stronie nawy ostrołukowy, gotycki portal. Średniowieczne okna widoczne są we wschodniej  i południowej ścianie prezbiterium oraz południowej ścianie nawy.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Fišera Z., Opevněné kostely: v Čechách, na Moravě a ve Slezsku, t. 1, Praha 2015.
Hostaš K., Vaněk F., Soupis památek historických a uměleckých v politickém okresu Sušickém, Praha 1900.
Líbal D., Katalog gotické architektury v České republice do husitských válek, Praha 2001.