Historia
Pierwotny romański kościół w Albrechticach został ufundowany przez czeskiego króla Władysława II i konsekrowany w 1179 roku przez syna króla, Albrechta, arcybiskupa salzburskiego. Około 1240 roku świątynię powiększono i przebudowano w stylu wczesnogotyckim. Prawdopodobnie w drugiej połowie XIV wieku lub w XV wieku zbudowano zakrystię, utworzono nowe sklepienia i powiększono dwa okna. Kolejne, już nowożytne przekształcenia miały miejsce w latach 1778-1779, kiedy w zachodniej fasadzie przebito nowe wejście oraz wzniesiono północną kruchtę i kaplicę. Gruntowną renowację budowli przeprowadzono w 1909 roku, natomiast w trakcie remontu z lat 1957-1959 wewnątrz odkryto średniowieczne polichromie.
Architektura
Kościół wzniesiono w południowej, najwyżej położonej części osady, na zboczu góry Sedlo. Otrzymał formę niewielkiej, wiejskiej budowli o dość bogatym jednak programie architektonicznym. U schyłku średniowiecza składał się z prostokątnej nawy o wymiarach 11,3 x 8,6 metra oraz węższego i krótszego, kwadratowego w planie prezbiterium po wschodniej stronie, jednego z najstarszych o tej formie na terenie południowej części Czech. Od strony północnej dobudowana została niewysoka, czworoboczna wieża oraz zakrystia przy ścianie prezbiterium.
Główne wejście do kościoła umieszczono dość nietypowo od północy, co zapewne wynikało z jego usytuowania względem zabudowy mieszkalnej wsi. Zaopatrzono je w bardzo ozdobny uskokowy portal o ostrołucznej archiwolcie oddzielonej od dolnej części impostami. Portal posadowiony został na cokole, oprofilowany wałkami i wklęskami identycznie poprowadzonymi w ościeżach i archiwolcie. Wnętrze kościoła oświetlały niewielkie, bardzo wąskie, obustronnie rozglifione, zamknięte półkoliście okna romańskie oraz późniejsze większe gotyckie okna z maswerkami. Od wschodu w ścianie prezbiterium umieszczono w głębokiej, półkoliście zamkniętej wnęce dwudzielne okno o wąskich otworach szczelinowych, zwieńczonych trzecim, bardzo małym otworem.
Prezbiterium pierwotnie przykryte było sklepieniem krzyżowym bez żeber, lecz w okresie gotyku przekształcono je na sklepienie krzyżowo – żebrowe. Podsklepiona została także zakrystia, natomiast nawa przykryta była drewnianym stropem lub otwartą więźbą dachową. Od prezbiterium oddzieliła ją ostrołuczna arkada tęczy osadzona na prostych impostach. Ściany i sklepienie prezbiterium od XIV wieku pokryte były barwnymi malowidłami figuralnymi. Polichromiami ozdobiono także ściany nawy.
Stan obecny
Kościół zachował do dnia dzisiejszego średniowieczną bryłę i układ przestrzenny, choć wiele pierwotnych detali architektonicznych zostało wymienionych w okresie nowożytnym, a od północy znajduje się XVIII-wieczna kruchta i kaplica. Wewnątrz prezbiterium przetrwały malowidła ścienne z XIV i XV wieku, a po północnej stronie nawy ostrołukowy, gotycki portal. Średniowieczne okna widoczne są we wschodniej i południowej ścianie prezbiterium oraz w południowej ścianie nawy. Elementami nowożytnymi oprócz części okien są portal zachodni oraz empora w nawie.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Fišera Z., Opevněné kostely: v Čechách, na Moravě a ve Slezsku, t. 1, Praha 2015.
Horníčková K., Janálová Ž., Koubová T., Moserová K., Nevařilová Z., Kostely menších sídel v jižních a jihozápadních Čechách, České Budějovice 2024.
Hostaš K., Vaněk F., Soupis památek historických a uměleckých v politickém okresu sušickém, Praha 1900.
Líbal D., Katalog gotické architektury v České republice do husitských válek, Praha 2001.