Historia
Kościół w Tarnówku (niem. Lüttenhagen) wzniesiony został najprawdopodobniej pod koniec XV wieku, pod patronatem właścicieli osady, miejscowej rodziny von Petersdorff. Z pewnością ukończony był już na początku XVI wieku, gdyż w 1515 roku zakupione zostały dzwony, umieszczone we wzniesionej na końcu procesu budowy wieży. Od czasów reformacji, która na Pomorzu Zachodnim wprowadziła oficjalnie protestancką religię w 1534 roku, kościół należał do gminy ewangelickiej. W XVIII i XIX wieku został przebudowany, prawdopodobnie przekształcone zostały otwory okienne i drzwiowe. W czasie II wojny światowej świątynia została poważnie uszkodzona. Od tego czasu pozostawała opuszczona ulegając systematycznemu niszczeniu.
Architektura
Kościół usytuowano na skraju Puszczy Goleniowskiej, w północno-wschodniej części wsi, po zachodniej stronie głównej drogi wiejskiej, na niewielkiej parceli pierwotnie pełniącej funkcję cmentarza wiejskiego. Wymurowany został z kamienia eratycznego i cegły ceramicznej o dużych wymiarach, łączonych zaprawą wapienną, z której wzniesiono korpus nawowy na planie prostokąta o wymiarach 12,6 x 7,1 metra, z trójbocznym zamknięciem części wschodniej. Wieża na prostokątnym obrysie wielkości 5,6 x 5,6 metra, wybudowana już w większości z kamieni polnych, z użyciem mniejszych otoczaków i tłucznia ceglanego w spoinach, dostawiona została od strony zachodniej.
Wnętrze salowego korpusu oświetlały ostrołukowe, wąskie okna. Wejście znajdowało się od zachodu i zapewne od strony południowej. Portale miały być zamknięte półkoliście. Detal architektoniczny, podobnie jak w większości kościołów Pomorza Zachodniego, był zapewne bardzo skromny. Z powodu trójbocznego zamknięcia części prezbiterialnej kościół prawdopodobnie nie posiadał nawet dekorowanego blendami szczytu wschodniego. Wnętrze najpewniej nie było przykryte sklepieniem, mury kościoła nie były bowiem opięte przyporami.
Wieża posiadała bardzo surowe, kamienne elewacje, prawie całkowicie pozbawione detalu architektonicznego i dekoracji. W jej przyziemiu umieszczono od zachodu prosty portal o półkolistym zamknięciu, wiodący do podwieżowej kruchty i dalej poprzez profilowane uskokami przejście do nawy. Wyższe partie, rozdzielone drewnianymi stropami na trzy kondygnacje, oświetlały nieliczne, małe, ostrołukowe okna. Na najwyższym piętrze, przeznaczonym na dzwony, z trzech stron przebito nieco większe przeźrocza dwudzielne, flankowane pojedynczymi, małymi blendami.
Stan obecny
Do czasów współczesnych z pierwotnej bryły kościoła zachowane są tylko niewielkie fragmenty ścian obwodowych korpusu nawowego do wysokości około 40–50 cm oraz wieża, dostawiona pierwotnie do ściany zachodniej. Na jej wschodniej ścianie zachowane jest fragmentarycznie boniowanie w tynku, zapewne pochodzenia nowożytnego, podobnie jak drewniane zwieńczenie wieży. W przyziemiu widoczny jest portal wejściowy oraz przejście do nawy. Obecnie teren zabytku jest zaniedbany i porośnięty roślinnością.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Biała karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, ruiny kościoła, C.Nowakowski, nr 2377, Tarnówko 2000.
Lemcke H., Die Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungsbezirks Stettin, Der Kreis Naugard, Stettin 1910.