Historia
Kościół św. Anny we wsi Pełcznica (Pelcnica w 1193 roku, Polsnica w XIII wieku, następnie Polsnitz) w pobliżu Świebodzic, prawdopodobnie zbudowany został w drugiej połowie XIV lub w XV stuleciu. Z pewnością w formie murowanej nie wzniesiono go w XII lub XIII wieku, jak wskazywałyby niektóre opracowania. Informacja na temat świątyni z czasów rządów księcia Henryka I Brodatego z 1226 roku, podawana jako najstarsza wzmianka źródłowa, w rzeczywistości dotyczyła kościoła w dawnej wsi Ciernie, usytuowanego na północny – wschód od Świebodzic. Kolejna wzmianka z 1228 roku wbrew obiegowym opiniom nie opisywała obronnego charakteru kościoła, a jedynie podawała informacje o osadnikach z zachodu, zwalnianych od ciężarów prawa polskiego i otrzymujących prawo niemieckie. Według tradycji budowla spłonęła od uderzenia pioruna i od tego czasu popadła w ruinę. Najpewniej jednak zniszczenie kościoła spowodowała wojna trzydziestoletnia w pierwszej połowie XVII wieku.
Architektura
Kościół był budowlą jednonawową, wzniesioną w stylu gotyckim z łamanego kamienia, ze wstawkami z cegły z których utworzono detale architektoniczne i sklepienia. Prezbiterium było po stronie wschodniej zamknięte wielobocznie (pięcioma bokami ośmioboku). Możliwe, iż nawa była pierwotnie drewniana i nigdy nie dokonano jej przebudowy na murowaną, choć z pewnością była planowana, bowiem pozostawiono strzępia pod jej ściany. Od strony północnej do prezbiterium dostawiona była zakrystia. Wnętrze prezbiterium pierwotnie było zwieńczone sklepieniem, z tego też powodu wzmocniono je licznymi przyporami opinającymi ściany od zewnątrz. Zastosowano sklepienia krzyżowo – żebrowe, z żebrami opuszczonymi na ceglane służki. Nawę od prezbiterium oddzielała arkada tęczy, prawdopodobnie ostrołuczna, utworzona z kamiennych ciosów.
Stan obecny
Do czasów współczesnych zachowały się mury gotyckiego prezbiterium, posiadające liczne ubytki i niepełną wysokość, zwłaszcza po stronie północnej. Słabo widoczne po jego zachodniej stronie kamienne relikty są pozostałościami nowożytnej budowli wzniesionej na miejscu nawy. Wewnątrz prezbiterium widoczne są pozostałości ceglanych służek sklepiennych. Zabytek otoczony jest drucianą siatką, wejście na jego teren może więc być utrudnione.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Biała karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, kościół św. Anny, E.Kica, nr 8666, Świebodzice 1993.
Grygiel D., Przewodnik po historii i zabytkach Gminy Kąty Wrocławskie, Kąty Wrocławskie [bdw].
Świebodzice. Zarys monografii miasta, red. K.Matwijowski, Wrocław – Świebodzice 2001.
Strona internetowa zamkidwory.forumoteka.pl, Świebodzice – kościół św. Anny.