Historia
Zamek prawdopodobnie zbudowany został przez niejakiego Salgó z rodu Hont-Pázmán, który władał okolicznymi ziemiami po najeździe mongolskim z lat 1241-1242. Na początku XIV wieku członkowie rodu zostali zmuszeni do poddania się możnowładcy Mateuszowi Csákowi, który przejął większość północnej części królestwa jako swoją prywatną domenę. Po upadku i śmierci Csáka w 1321 roku Salgóvár przeszedł w ręce królewskie. W 1386 roku po raz pierwszy odnotowany został w źródłach pisanych, będąc własnością monarchy węgierskiego.
Pod koniec XIV wieku zamek zakupiony został przez możnego Simona Széchenyi, który jako właściciel Salgó odnotowany został w 1394 roku. Dla tego możnego ważniejsze były jednak dochody z okolicznych wsi, a nie sama warowna budowla, dlatego częściej przebywał w swoim zamku w Hollókő i w wielu innych wygodniejszych siedzibach, niż w Salgó. Széchenyi byli w posiadaniu zamku co najmniej do 1411 roku.
Od 1419 roku lub niewiele wcześniej, właścicielem Salgó był Miklós Salgai. Popadł on w królewską niełaskę z powodu bicia fałszywej monety i cudzołóstwa z żoną możnego Jánosa Garaia. Jego majątek został w 1424 roku skonfiskowany, a zamek Salgó albo zniszczony albo porzucony. Kiedy Péter Cseh Lévai nabył okoliczne majątki jako zastaw w 1437 roku, zamek nie był już wspominany, podobnie nie odnotowano go w latach 1454-1456, kiedy toczył się spór własnościowy o okoliczne dobra. Co ciekawe w 1504 roku zamek Salgó został jeszcze wspomniany, ale jako zniszczony.
Architektura
Zamek założono na grzbiecie wysokiej góry stanowiącej zachodnią część masywu Börzsöny. Jego rdzeń o średnicy około 25 metów usytuowano w najwyższym, a więc najbezpieczniejszym miejscu, na szczycie skalnego wypiętrzenia, gdzie zbudowany został czworoboczny budynek mieszkalny, być może o wieżowym charakterze. Ochronę budynku zapewniały przede wszystkim wysokie na 10-12 metrów, pionowe skarpy.
Skałę z budynkiem otaczał obwód muru obronnego o grubości około 1,6 metra, poprowadzonego wzdłuż krawędzi stoków góry, o w przybliżeniu trójkątnym w planie kształcie (maksymalna średnica wynosiła około 80 metrów). Pomiędzy murem a centralną skałą szerszy dziedziniec otwierał się po stronie północnej, północno – zachodniej i południowej, przy czym część północno – zachodnia znajdowała się najniżej i mogła stanowić wyodrębnione dolne podzamcze. Na wschodzie i południowym – zachodzie przestrzeń miedzy skałą a murem była bardzo wąska, sięgająca na wschodzie w najciaśniejszym miejscu jedynie 2 metrów prześwitu.
Wjazd do zamku prowadził od południa, gdzie stopniowo zbiegające się kurtyny do formy szyi kończyły się budynkiem bramnym. Przed nim w skalistym podłożu wykuty został przekop, nad którym zapewne funkcjonował pierwotnie drewniany most. Za przekopem cypel góry zamkowej łączył się szyją z resztą masywu.
Stan obecny
Zamek jest dziś mocno zdegradowaną ruiną. Przetrwało jedynie kilka kamiennych kikutów i fragmentów przyziemia kurtyn murów na terenie jego dolnej części, oraz w mniejszym stopniu na terenie skały zamku górnego. Całość jest dziś porośnięta lasem i położona z dala od dróg.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Kiss G., Várak, várkastélyok, várhelyek Magyarországon, Budapest 1984.
Miklós Z., Nováki G., Sándorfi G., A Börzsöny hegység őskori és középkori várai, Budapest 1979.