Historia
Wieś Inota, częściowo własność konwentu zakonu joannitów z Fehérvár, a częściowo należąca do dóbr zamku Bátorkő, po raz pierwszy odnotowana została w źródłach pisanych w 1193 roku. Murowany kościół zbudowany w niej został około przełomu XIII i XIV wieku. W XV wieku został poddany późnogotyckiej przebudowie, w trakcie której podsklepione zostało prezbiterium i osadzony nowy portal w nawie. Być może prace te przeprowadzono z fundacji możnego rodu Újlaki, ówczesnych właścicieli osady. W XVI wieku, zwłaszcza po upadku Székesfehérvár w 1543 roku, w toku najazdów tureckich i walk wewnętrznych, kościół wraz ze wsią został spustoszony. Naprawę i ponowną konsekrację przeprowadzono w 1735 roku. W 1844 roku średniowieczną budowlę powiększono o wieżę.
Architektura
Kościół zbudowano na wysokim wzgórzu, po stronie wschodnie opadającym stromymi stokami do doliny niewielkiego strumienia. Uzyskał układ typowy dla wiejskich budowli sakralnych z przełomu romanizmu i wczesnego gotyku. Składał się z prostokątnej w planie nawy oraz węższego i niższego prezbiterium, po stronie wschodniej zamkniętego ścianą prostą. Obie części przykryte zostały osobnymi dachami dwuspadowymi.
Wejście do kościoła wiodło od strony południowej oraz być może także zachodniej. Oświetlenie zapewniały wąskie, lancetowate, obustronnie rozglifione okna niewielkich rozmiarów. Wewnątrz obie części kościoła, wschodnią kapłańską oraz zachodnią przeznaczoną dla wiernych, rozdzielała ostrołuczna arkada tęczy o profilowanej archiwolcie osadzonej na gzymsach impostowych. Jej ościeża od strony nawy wykonano z ciosanych kamieni zdobionych płaskorzeźbionymi motywami roślinnymi. W południową ścianę prezbiterium wstawiono wnękę pod sedilia.
W XV wieku wnętrze prezbiterium przykryte zostało jednoprzęsłowym sklepieniem krzyżowo – żebrowym. Jego żebra spięto okrągłym zwornikiem z płaskorzeźbioną wielopłatkową rozetą i opuszczono w narożnikach pomieszczenia na wsporniki. Ponadto żebra pokryto malowanym wzorem z naprzemiennie czerwonego i czarnego koloru, a na ścianach i okiennych glifach umieszczono malowidła figuralne. W południową ścianę nawy wstawiono profilowany portal dwuramienny (siodłowy), ujęty bogato profilowanym obramieniem o ostrołucznym zamknięciu.
Stan obecny
Kościół został znacznie przekształcony w okresie nowożytnym. Jego bryła jest dziś niższa z powodu przemurowania korony murów i założenia nowych, niskich dachów. Okna nawy zostały powiększone, a od zachodu usytuowano klasycystyczną wieżę. Szczęśliwie zachował się XV-wieczny portal nawy, wydobyty spod nowożytnych tynków w trakcie renowacji zabytku. Widoczne są również dwa wczesnogotyckie okna prezbiterium. W jego wnętrzu podziwiać można XV-wieczne sklepienie oraz ścienne malowidła i krzyże konsekracyjne. Zachowała się także pierwotna arkada tęczy.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Lukács D., Inota, „Fejér Megyei Történeti Évkönyv”, évkönyv 20, Székesfehérvár 1989.
Veszprém megye egyházi élete a középkorban, red. P.Rainer, Veszprém 2009.