Historia
Kościół św. Mikołaja w Gyöngyössolymos prawdopodobnie zbudowany został w pierwszej ćwierci XIV wieku, gdyż po raz pierwszy pojawił się w źródłach pisanych w latach 1332 – 1337 na liście papieskich dziesięcin. Jego fundatorami była miejscowa rodzina Solymos, po wymarciu której prawo patronatu około 1425 roku przeszło na króla Zygmunta Luksemburczyka. Ten przekazał go wraz ze wsią Szentpatak biskupowi Egeru Péterowi Rozgonyi, a biskup pięć lat później podarował diecezji egerskiej. W pierwszej połowie XVI wieku kościół został zniszczony przez Turków, zaś większa jego część rozebrana w trakcie stuletniej okupacji. Prace budowlane z lat 1702 – 1711, a następnie w 1769 – 1772, nadały mu w większości nowożytną formę.
Architektura
Kościół gotycki prawdopodobnie był budowlą jednonawową o nieznanym kształcie prezbiterium. Jego dominantą była smukła i wysoka wieża przy fasadzie zachodniej, wzniesiona na czworobocznej podstawie, ale powyżej drugiej kondygnacji przechodząca w ośmiobok. Do tej też wysokości sięgały dwie narożne, ukośnie usytuowane przypory. Wieżę wzniesiono z łamanego kamienia oraz z dokładnie obrobionych kwadr użytych do wzmocnienia narożników i przy detalach architektonicznych. Elewacje wieży rozdzielały wąskie, prawie szczelinowe okna, zamknięte ostrołukami i wypełnione trójlistnymi maswerkami. Wyróżniało się zachodnie okno dwudzielne oraz mały okulus wypełniony trójliściem. Mniej więcej w połowie wysokości budowlę przedzielono gzymsem.
Stan obecny
Obecnie jedynym widocznym średniowiecznym elementem kościoła jest zachodnia wieża, którą w okresie nowożytnym podwyższono o jedną kondygnację i przykryto barokowym hełmem. Wstawiony został także nowy portal wejściowy, ale zachowały się oryginalne, gotyckie otwory okienne. W podstawie wieży znajduje się fragment nagrobka z herbem rodziny Solymos datowanym na 1411 rok.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Magyarország Műemlékjegyzéke. Heves megye, red. A.Haris, S.Somorjay, Budapest 2005.
Strona internetowa szentbertalan.hu, Gyöngyössolymos.