Döröske – kościół św Jakuba

Historia

   Pierwsza wzmianka źródłowa o wsi Döröske  pojawiła się w 1244 roku, w dokumencie wydanym niejakiemu Körmendowi przez króla Belę IV. Kościół wybudowany w niej został prawdopodobnie w pierwszej połowie XIII wieku, przypuszczalnie przez miejscowy ród rycerski, który miał w pobliżu siedzibę z wieżą mieszkalną. Kościół funkcjonował przez cały okres średniowiecza. Podupadać zaczął dopiero w XVI wieku wraz z postępami idei reformacji i coraz częstszymi najazdami tureckimi. W 1731 roku roku przeprowadzono jego renowację, a kolejne prace modernizacyjne i remontowe miały miejsce w 1894 i w 1992 roku.

Architektura

   Kościół zbudowano na wzgórzu na skraju wsi. Była to bardzo mała romańska, orientowana budowla, składająca się z pojedynczej nawy na planie prostokąta i apsydy na rzucie podkowy po stronie wschodniej. Wejście pierwotnie prowadziło przez portal osadzony w zachodniej części południowej ściany nawy. Otrzymał on uskokową formę z półkolistą archiwoltą osadzoną z każdej strony na dwóch położonych horyzontalnie wałkach. Ponadto elewację południową nawy przebito co najmniej jednym małym oknem szczelinowym o głębokim, na zewnątrz zamkniętym półkoliście rozglifieniu. Dwa podobne okna oświetlały także od wschodu i południa apsydę, której elewacje rozdzielono pionowo lizenami. Wewnątrz nawę od apsydy oddzielono uskokową arkadą tęczy o półkolistej archiwolcie. Apsyda przykryta została półkopułą, nawa natomiast pierwotnie zwieńczona była płaskim, drewnianym stropem.

Stan obecny

   Kościół zachował mury obwodowe i układ romańskiej budowli z XIII wieku. Przekształcone zostały szczyty nawy, gzyms podokapowy, a na kalenicy wniesiono małą wieżyczkę. Niestety w XIX wieku przebito dwa duże okna w nawie, zapewne kosztem zniszczonych okien romańskich, oraz nowe wejście od zachodu. Oryginalne dwa otwory okienne przetrwały w apsydzie oraz jeden w zachodniej części południowej ściany nawy, tuż nad zamurowanym obecnie romańskim portalem. Wewnątrz przetrwało sklepienie apsydy oraz arkada tęczy.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Vas Megyei Érték, red. P.Palotai, Szombathely 2020.