Historia
Kościół we wsi Kisdörgicse pod wezwaniem św. Mikołaja zbudowany został na przełomie XII i XIII wieku. W 1225 roku miejscowe dobra należały do niejakiego Alberta, syna Ypoltha z rodu Bogát-Radvány, który sprzedał je szlachcie z Dörgicse. Trzy lata później kolejną transakcję przeprowadził Csepán, syn Gyapoly, który w dokumencie umowy oświadczył, iż nie ma już żadnej innej własności poza ziemiami kościoła, które służyły do utrzymania miejscowego duchownego (nie ma jednak pewności czy umowa ta dotyczyła Kisdörgicse czy Felsődörgicse). Nie wiadomo jak długo kościół funkcjonował. Najprawdopodobniej popadł w ruinę gdy ludność okolicznych wsi w pierwszej połowie XVI wieku wpierw przeszła na protestantyzm, a następnie osady wyludniły się na skutek wojen i tureckich najazdów.
Architektura
Kościół był niewielką budowlą jednonawową na planie prostokąta o długości zaledwie 10 metrów i szerokości 6 metrów, z apsydą na rzucie półkola. Wejście do niego znajdowało się pośrodku ściany zachodniej, a wnętrze oświetlały od południa trzy obustronnie rozglifione okna o półkolistych zamknięciach wnęk. Wszystkie były niewielkie, wąskie, wysoko przebite. Przypuszczalnie co najmniej jedno podobne okno doświetlało także apsydę, w której musiał mieścić się ołtarz. Wnętrze nawy przykryte było drewnianym stropem, apsyda natomiast zwieńczona konchą. W południowej ścianie tej ostatniej znajdowała się niewielka wnęka, półka ścienna. Ciekawostką architektoniczną małego kościoła była znajdująca się przy wejściu zachodnim szeroka na 165 cm odsadzka, przypuszczalnie stanowiąca podstawę sklepienia małej kruchty pod emporą.
Stan obecny
Kościół znajduje się dziś w stanie ruiny. Zachowała się tylko południowa ściana nawy z trzema rozglifionymi oknami, oraz fragment ściany zachodniej wraz z partią szczytu. Reszta przetrwała jedynie na średniej wysokości 1 metra, za wyjątkiem nieco wyższego, małego fragmentu apsydy. Spośród detali architektonicznych widać trzy okna nawy oraz relikty empory zachodniej. Wstęp na teren zabytku jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Éri I., Az öt Dörgicse öt románkori temploma 1., “Várak, kastélyok, templomok”, kötetszám augusztus, Pécs 2006.
Éri I., Gerőné-Krámer M., Szentléleky T., A dörgicsei középkori templomromok, „Magyar Műemlékvédelem 1959-1960″, Budapest 1964.
Koppány T., A Balaton-felvidék románkori templomai, „A Veszprém Megyei Múzeumok Közleményei 1”, Veszprém 1963.