Historia
Opactwo Tintern zostało ufundowane w 1131 roku przez Waltera de Clare, lorda Chepstow. Walter związany był koligacjami rodzinnymi z Williamem, biskupem Winchester, który ufundował najstarszy w Brytanii konwent cysterski w Waverley, dlatego też zapewne postanowił on sprowadzić zakonników tejże reguły. Tintern było drugim konwentem cysterskim w Brytanii, a pierwszym na terenie Walii. Mnisi przybyli z klasztoru L’Aumône, w diecezji Chartres we Francji. Postępowali oni według reguły świętego Benedykta, a ich głównymi, surowymi zasadami były: posłuszeństwo, ubóstwo, czystość, milczenie, modlitwa i praca.
Wiele ziem zostało podarowanych opactwu po obu stronach rzeki Wye, a nawet na terenie Anglii. Zostały one podzielone na jednostki rolnicze lub folwarki (grange), na których miejscowi ludzie pracowali i świadczyli usługi. Pod koniec XIII wieku opactwo posiadało już ponad 3 tysiące akrów ziemi uprawnej i prawie 3 tysiące owiec. Najbardziej hojnym darczyńcom był Roger Bigod III, lord Chepstow, dzięki któremu w 1269 roku rozpoczęła się monumentalna przebudowa kościoła klasztornego.
Pierwsze zabudowania klasztorne, zapewne jeszcze drewniane, zaczęły powstawać tuż po przybyciu do Tintern pierwszych mnichów. Gdy pozycja opactwa została zabezpieczona, a społeczność braci zaczęła rosnąć, konieczna okazała się budowa bardziej trwałych budowli. Prawdopodobnie pierwszy romański kościół wzniesiono do połowy XII wieku, w czasach energicznego opata Henryka, nawróconego byłego złodzieja. W okresie tym z pewnością zaawansowane były także prace nad klasztornymi budynkami otaczającymi wirydarz, które w swym pierwotnym kształcie ukończono przed początkiem XIII wieku. Prace budowlane w klasztorze praktycznie nigdy nie ustawały. W latach 20-tych lub 30-tych XIII wieku rozpoczęto gotycką przebudowę refektarza, całego skrzydła północnego i wschodniego, a około połowy XIII wieku kontynuowano modernizację skrzydła zachodniego i krużganków. W drugiej połowie XIII wieku najbardziej znaczącym nowym budynkiem klasztornym była infirmeria, początkowo usytuowana nieco na uboczu, przeznaczona dla chorych i starych mnichów. W okresie tym trwały już prace nad nowym okazałym gotyckim kościołem, budowanym w okresie rządów opata Jana od 1269 roku. Jego wznoszenie rozpoczęto od części wschodniej, obok starszej świątyni, tak by mogła ona jeszcze w ciągu długiego procesu budowy pełnić funkcje liturgiczne. Gdy w 1288 roku ukończone było już prezbiterium i południowy transept, msze mogły się już odbywać w nowym kościele, a stary można było zacząć stopniowo wyburzać, by zrobić miejsce dla nowego korpusu nawowego i północnego transeptu, przy czym materiał rozbiórkowy wykorzystywano przy dalszej budowie nowej świątyni. Ostatecznie gotycka przebudowa kościoła zakończyła się na początku XIV wieku, choć prace nad rozbudową rożnych części klasztoru trwały z różnym natężeniem aż po koniec XV stulecia. Wielki klasztor mógł wówczas pomieścić około dwudziestu mnichów i pięćdziesięciu konwersów.
Już w osiem lat po ufundowaniu opactwa mnisi z Tintern zostali wysłani do założenia klasztoru filialnego w Kingswood w Gloucestershire. Kolejną filią stało się w 1203 roku Małe Tintern (Tintern Parva) w Irlandii w hrabstwie Wexford, wzniesione z inicjatywy Williama Marshala, lorda Chepstow i Pembroke, który w 1201 roku złapany został u wybrzeży Irlandii przez sztorm i z obawy o życie ślubował założenie tam nowego konwentu.
Tintern było jednym z niewielu walijskich opactw, które uniknęło zniszczeń spowodowanych wojnami Edwarda II. Niewątpliwie wynikało to z faktu, że zajmowało oddalone, odosobnione miejsce. Wiadomo jedynie, że Edward II przebywał w opactwie przez dwie noce w 1326 roku, kiedy uciekał przed armią Rogera Mortimera. W połowie XIV wieku opactwo przeżywało trudności z powodu braku ludzi, wymarłych z powodu „czarnej śmierci”, a na początku XV wieku pojawiły się kłopoty finansowe w wyniku walijskiego powstania Owaina Glyndŵra. Konwent ratował się pieniędzmi z ofiar pielgrzymów, którzy przybywali do opactwa, jako że w jego kaplicy znajdowała się figura Matki Boskiej Dziewicy, która jak sądzili pielgrzymi, posiadała cudowne moce.
W 1535 roku roczny dochód opactwa został wyceniony na 192 funty, co czyniło Tintern najbogatszym klasztorem w Walii. Mimo to zostało ono objęte pierwszym Aktem Likwidacyjnym (Act of Suppression) króla Henryka VIII, który rozwiązał wszystkie domy zakonne nie osiągające rocznego dochodu w wysokości 200 funtów. Budynki rozwiązanego klasztoru przyznano w 1549 roku Henrykowi Somersetowi, earlowi Worcester. Rozebrał on dachy by pozyskać cenny ołów, co rozpoczęło degradację średniowiecznej zabudowy. W ciągu następnych dwóch stuleci zainteresowanie Tintern było niewielkie. W XVII i XVIII wieku ruiny były zamieszkane przez robotników z miejscowych fabryk. W połowie XVIII wieku modne stało się odwiedzanie „romantycznych” i malowniczych miejsc, a pierwsze prace zabezpieczające i badawcze podjęto dopiero na początku XX wieku.
Architektura
Klasztor założono w dolinie rzeki Wye, której strome i zalesione stoki skrywały go i czyniły niewidocznym z dalszej odległości. Było to również zgodne z kryteriami reguły zakonnej, nakazującej budowę konwentu w nieprzystępnych rejonach z dala od ludzkich siedzib. Cały kompleks klasztorny zajmował 27 akrów terenu, zabezpieczonego przez wysoki na około 3 metry mur. Nie ma jednak pewności czy otaczał on klasztor na całym obwodzie, szczególnie po stronie wschodniej, gdzie strome skarpy opadały ku łąkom i brzegom rzeki. Wjazd zapewniały co najmniej dwie bramy: jedna po stronie południowo – zachodniej, w miejscu gdzie krzyżowały się szlaki lądowe, druga po stronie północnej, wychodzącej nad rzekę i przeprawę. W 1536 roku wspominana była w źródłach tzw. Wielka Brama, prawdopodobnie mieszcząca się w południowym budynku bramnym ze sklepionym przejazdem, później przekształconym na kaplicę św. Anny. Po przekroczeniu południowej bramy droga prowadziła na północny – zachód ku zabudowaniom gospodarczym klasztoru (stodołom, stajniom, spichrzom itp.) oraz na północny – wschód, gdzie znajdował się kościół i najważniejsze zabudowania klauzury. Jako, iż dostęp do tej części był zarezerwowany tylko dla mnichów, w części północno – zachodniej oprócz zabudowy gospodarczej znajdował się również dom dla gości, dwunawowy budynek z centralnym paleniskiem wewnątrz. Dodatkowo na zachodzie, poza obwodem muru, usytuowany był młyn wodny, mieszczący się przy ujściu potoku Angidy do rzeki Wye.
Pierwotny kościół z XII wieku został wzniesiony na planie krzyża łacińskiego z małym czworobocznym prezbiterium i wąskim jednonawowym korpusem, mierzącymi około 52 metry. Po stronie północnej i południowej umieszczono szerokie nawy poprzeczne, każdą z dwoma niedużymi kaplicami po stronie wschodniej. Kościół ten był stosunkowo skromny, wzniesiony w stylistyce romańskiej, oświetlany małymi oknami o górnych łukach półokrągłych. Jako, iż wschodnia część kościoła miała grubsze mury, prawdopodobnie jego wnętrze zwieńczono sklepieniem kolebkowym, zarówno w prezbiterium, jak i w transepcie. Nawa posiadała jedynie plaski drewniany strop, a jej dach był wyższy niż dach prezbiterium. Z północnym transeptem graniczyło wschodnie skrzydło klauzury o szerokości 8,5 metra. W przyziemiu przy kościele mieściło ono kapitularz, a w części północnej fraternię, czyli izbę do prac ręcznych i osobne ogrzewane pomieszczenie. Cała góra zajmowana była przez sypialnię – dormitorium. Na początku XIII wieku skrzydło to przedłużono o 12 metrów ku północy, powiększając dormitorium i łącząc je z blokiem z latrynami. Powiększeniu uległ również ku wschodowi kapitularz. W skrzydle północnym, równoległym do nawy kościoła usytuowano refektarz, miejsce spożywania przez mnichów posiłków. Od zachodu wewnętrzny dziedziniec zamknęło trzecie skrzydło mieszczące pomieszczenia konwersów.
Kościół klasztorny z drugiej połowy XIII wieku został wzniesiony w stylu angielskiego gotyku dekoracyjnego i porzucił cysterską prostotę wcześniejszej świątyni. Była to budowla w formie bazyliki na planie krzyża, składająca się z trzech naw sześcioprzęsłowego korpusu, północnego i południowego ramienia transeptu i prostokątnego, trójnawowego prezbiterium. W jego wschodniej części znajdował się rząd kaplic, po dwie kaplice umieszczono także we wschodnich częściach transeptów. Kościół nie posiadał dużej wieży, a jedynie niewielką sygnaturkę na linii przecięcia naw. Całość budynku osiągnęła imponującą długość 72 merów.
Oświetlenie kościoła zapewniały duże ostrołukowe okna umieszczone pomiędzy przyporami i lizenami. Okna w czterech wschodnich przęsłach nawy południowej były duże, dwudzielne, natomiast w dwóch zachodnich przęsłach dwudzielne, ale dużo mniejsze, o wyżej położonych parapetach, co zapewne spowodowane było powstaniem w drugiej fazie budowy kościoła. W oknach umieszczono wiele rożnych wzorów maswerków, spośród których najwspanialszy zamontowano w wielkim ośmiodzielnym oknie wschodniej ściany prezbiterium oraz w siedmiodzielnym oknie fasady zachodniej. Poniżej niego umieszczono dwa zwieńczone trójliściami otwory wejściowe, obramowane dużym ostrołukiem w którym znajdowała się migdałowata nisza, pierwotnie mieszcząca rzeźbioną figurę św. Marii. Podobne figury zapewne znajdowały się także pomiędzy ozdobnym laskowaniem na prawo i lewo od głównego portalu. Od 1320 roku poprzedzony był on kruchtą, której oparte na czterech kolumnach arkady i sklepienie prawdopodobnie chroniły statuę Matki Boskiej, do której urządzano pielgrzymki.
Korpus nawowy kościoła podzielono na sześć przęseł, wydzielonych przez ujęte ośmioma wałkami filary, które podtrzymywały ostrołukowe arkady. Wnętrze pomimo dużych rozmiarów kościoła nie dominowało wolną przestrzenią, gdyż nawy boczne oddzielone były od nawy głównej murem o 3,4 metrach wysokości. Dodatkowo w 1330 roku pomiędzy czwartą a piątą parą filarów nawy głównej umieszczono wspaniałe kamienne lektorium, oddzielające część kościoła przeznaczoną dla świeckich od części dostępnej tylko dla zakonników. Była to budowla o szerokości pięciu przęseł, przepruta od zachodu bogato zdobionymi w kwiatony ostrołucznymi arkadami przechodzącymi w ośle grzbiety i zwieńczona fryzem na wysokości 5,5 metra. Każdą z zachodnich arkad flankowała stojąca osobno sterczyna (po jednej dodatkowej umieszczono też na północy i południu), połączona z filarami lektorium za pomocą pary „mostków”. Na wysokości środkowego zachodniego przęsła lektorium posiadało dodatkowe przęsło wschodnie, flankowane od północy i południa schodami wiodącymi na górną galerię.
Wokół chóru w centralnej części kościoła, cztery masywne filary podtrzymywały krzyżujące się arkady i sklepienia krzyżowo – żebrowe. W miejscu tym, tuż za lektorium, stały drewniane stalle, czyli siedziska dla mnichów. Dalej wewnątrz trzech przęseł prezbiterium znajdował się ołtarz, wokół którego boczne nawy zapewniały obejście dla procesji. W ostatnim przęśle południowej nawy umieszczono niszę z pisciną używaną do mycia liturgicznych naczyń. Całe wnętrze kościoła było otynkowane i bielone, a czerwoną farbą wymalowano linie imitujące kamienne bloki. Prawdopodobnie pod koniec średniowiecza w niektórych kaplicach powstały bardziej wyszukane ścienne polichromie. Posadzki w najważniejszych częściach świątyni, czyli w prezbiterium, chórze i transepcie pokryte były glinianymi płytkami o ponad 30 wzorach: heraldycznych, geometrycznych i roślinnych. Natomiast ponad całą budowlą założono kamienne sklepienia krzyżowo – żebrowe, w nawie głównej i prezbiterium opadające na wiązki służek o trzech wałkach, oparte o rzeźbione wsporniki umieszczone pomiędzy ostrołukowymi arkadami.
Główne, ceremonialne wejście do kościoła znajdowało się po zachodniej stronie i dalej przez lektorium, albo korzystano z tak zwanych nocnych schodów w północnym transepcie, które prowadziły do dormitorium i były używane w czasie nocnych nabożeństw. Obok nich dolny portal prowadził do zakrystii, a w zachodniej części północnej nawy prezbiterium w XIV wieku przepruto portal prowadzący do długiego krytego korytarza prowadzącego ku infirmerii. Kolejny bogato profilowany i zdobiony portal łączył północno – wschodnią część nawy z krużgankami. Było to główne wejście dzienne dla mnichów udających się na nabożeństwa. Natomiast portal w południowym transepcie prawdopodobnie służył jako boczne wyjście na położony po wschodniej stronie cmentarz. Obok niego w narożniku znajdowała się spiralna klatka schodowa prowadząca do galerii w zachodnim murze i dalej na poddasze przy nawie południowej. Podobna klatka schodowa prowadziła na północną galerię kościoła, umieszczona był już jednak na piętrze sąsiadującego z północnym transeptem dormitorium. W transepcie budowa górnych przejść wymusiła utworzenia wielkich otwartych, ostrołukowych arkad, w których górnych częściach umieszczono także okna clerestorium.
Zabudowa klasztorna w Tintern znajdowała się wyjątkowo po północnej stronie kościoła, a nie po południowej, jak to najczęściej bywało. Do nawy północnej przylegał kwadratowy, główny, otoczony pierwotnie romańskimi krużgankami wirydarz, o niezbyt dużych wymiarach około 23,2 x 23,2 metra, a po przebudowie z połowy XIII wieku wielkości 30,5 x 33,5 metra. Krużganki zapewniały możliwość dojścia do większości budynków, bez potrzeby wychodzenia na niekorzystne warunki pogodowe, ponadto zapewniały przestrzeń do nauki, wypoczynku i kontemplacji, a także niektórych ceremonii. Przykryte były dachami pulpitowymi od połowy XIII wieku podtrzymywanymi przez dwa rzędy kolumn zakończonych półkolistymi arkadami wypełnionymi eleganckimi, różnorodnie profilowanymi trójliśćmi. Arkady połączone były miniaturowymi żebrowymi sklepieniami, nowością było także naprzemienne ułożenie kolumienek. W północnej części wirydarza znajdowało się lawatorium, gdzie zakonnicy mogli umyć ręce przed posiłkami. W drugiej połowie XV wieku południowa i zachodnia część krużganków została przebudowana. Prawdopodobnie fragmenty te zasklepiono, a po wzmocnieniu zewnętrznych ścian osadzono w nich okna, by ustrzec się przed ciężkimi warunkami pogodowymi.
Po zachodniej stronie głównego wirydarza znajdowało się XIII-wieczne skrzydło, będącym głównym wejściem na teren klasztoru. W skrzydle tym mieścił się refektarz i dormitorium konwersów, połączone stosunkowo późno, gdyż dopiero pod koniec XIII wieku, ukośnym przejściem z krużgankiem i resztą zabudowy konwentu. W skrzydle zachodnim znajdowała się także tzw. rozmównica (parlatorium), czyli izba do kontaktów z osobami świeckimi w której nie obowiązywała zasada milczenia. Przed nią pod koniec XIII wieku dobudowano przedsionek wejściowy do którego przybywali goście, dla których umieszczono kamienne siedzisko i dużą niszę. W XV wieku, zapewne by pochwalić się większym splendorem, drzwi wejściowe z przedsionka do recepcji przebudowano i założono w nim kamienne sklepienie. Na piętrze usytuowane były komnaty mnicha zarządzającego cellarium, w których prowadził on interesy, przyjmował gości i zarządzał klasztornym dobytkiem. Na północ od niego usytuowane było kwadratowe, sklepione pomieszczenie bez bezpośredniego połączenia z krużgankiem. Wykorzystywane było jako magazyn i spiżarnia – cellarium. W XIV wieku skrzydło zachodnie zostało przedłużone ku stronie południowej, dzięki czemu można je było połączyć bezpośrednim, skośnym przejściem z północną nawą kościoła.
Narożny, zachodni fragment skrzydła północnego zajmowała kuchnia klasztorna. Umieszczono ją dokładnie pomiędzy wspomnianym już refektarzem konwersów, a położonym po jej wschodniej stronie głównym refektarzem zakonników, dzięki czemu mogła sprawnie obsługiwać oba budynki. Kuchnia podzielona była na dwa pomieszczenia. W jednym z nich znajdował się odpływ na odpadki usuwane do rynsztoka i połączenie z głównym refektarzem oraz krużgankiem, natomiast w drugim, zachodnim znajdowało się palenisko i troje drzwi: do krużganka, do skrzydła zachodniego i na tylny majdan. Główny refektarz czyli jadalnia zakonników, po przebudowie z pierwszej połowy XIII wieku, był dużym budynkiem na planie prostokąta z dłuższymi ścianami na linii północ – południe, przeprutymi wielkimi, ostrołukowymi, gotyckimi oknami. Była to imponująca sala o 26 metrach długości i 9 metrach szerokości, prawdopodobnie zwieńczone drewnianą otwartą więźbą dachową. Wewnątrz tylko raz dziennie gromadzili się zakonnicy na spożywany w milczeniu posiłek, złożony z chleba, warzyw i piwa lub ryb i jaj w dni postne. W południowej ścianie refektarza umieszczono dwie nisze służące do mycia i przechowywania naczyń, a schody prowadziły do ambony z której czytano w czasie posiłków. Po stronie południowo – wschodniej portal prowadził bezpośrednio do niewielkiej spiżarni lub magazynu.
Po wschodniej stronie refektarza znajdował się dużo mniejszy, prostokątny, sklepiony krzyżowo – żebrowo, ogrzewany budynek – kalefaktorium. Było to jedyne poza kuchnią i infirmerią, stale ogrzewane pomieszczenie, wykorzystywane także do zaleconego przez ówczesną medycynę upuszczania krwi. W jego wnętrzu pośrodku znajdował się podtrzymywany przez cztery kolumny kominek, a wąskie przejścia po jego bokach umożliwiały dostęp do ognia z każdej strony. Górną kondygnację prawdopodobnie zajmowało małe sklepione archiwum, gdzie w suchym miejscu przetrzymywano najważniejsze dokumenty klasztorne. Obok niego, na piętrze po wschodniej stronie znajdowało się większe pomieszczenie, oświetlane od strony krużganków trzema małymi oknami i dwoma po stronie północnej. Przestrzeń po wschodniej stronie ogrzewanego pomieszczenia wypełniało przejście z tzw. dziennymi schodami prowadzącymi do dormitorium oraz archiwum. Portal na dole prowadził natomiast na tylny majdan, gdzie być może przechowywano drewno do palenia w kominku. Pod sam koniec funkcjonowania klasztoru budynek z ogrzewanym pomieszczeniem nadbudowano o drugie piętro, zapewne o charakterze mieszkalnym. Jego oświetlenie zapewniały późnogotyckie okna w stylu Tudorów.
Północno – wschodni narożnik głównego wirydarza zajmował duży prostokątny budynek z fraternią. Był to jeden z najstarszych murowanych obiektów w klasztorze, który około 1200 roku został przedłużony ku północy. Jego wnętrze uzyskało wówczas sklepienia podtrzymywane rzędem pięciu ośmiobocznych kolumn i profilowanymi konsolami osadzonymi na ścianach. Od wschodu budynek posiadał dwukondygnacyjny aneks z latrynami i kanał ściekowy odprowadzający nieczystości. W przyziemiu mieściły się dwa sklepione pomieszczenia z przejściem do infirmerii, natomiast na piętrze z dormitorium dojść można było do latryn umieszczonych ponad ściekiem. Pod północną częścią budynku fraterni również biegł kanał z czystą wodą, której poziom można było za pomocą śluz podnosić, tak iż była wówczas przekierowywana do biegnącego wyżej kanału na linii północ – wschód w kierunku rezydencji opata. To ujęcie wody było tak ważne, iż na myjących się w nim lub zanieczyszczającym go mnichów nakładano kary finansowe. Górna kondygnacja wschodniego skrzydła zajmowana była przez długą aż na 52 metry sypialnię zakonników – dormitorium, z której prowadziło przejście do północnego transeptu kościoła. Tak duże pomieszczenie pomieścić mogło nawet do stu słomianych sienników. W późniejszym okresie średniowiecza, gdy liczba mnichów spadła, dormitorium prawdopodobnie poprzedzielano drewnianymi ściankami działowymi, by zapewnić braciom większą prywatność. W przyziemiu od strony południowej z fraternią sąsiadował korytarz prowadzący do drugiego wirydarza oraz kolejne wąskie pomieszczenie, pierwotnie mieszczące schody na piętro. Dalej usytuowana była niewielka, prostokątna sala (parlour), w której bracia mogli w ciągu dnia przez krótki czas rozmawiać ze sobą bez łamania zakonnej reguły. Pomieszczenie to oświetlane było tylko jednym oknem od strony wschodniej.
Pomiędzy północnym transeptem kościoła i fraternią umieszczono niewielką zakrystię i dużo większy kapitularz. Wejście do kapitularza prowadziło od strony krużganka przez trzy bogato zdobione arkady, osadzone na filarach opiętych łącznie 14 wałkami, z których 6 nie było przymocowanych na stałe. Żebrowe sklepienie podtrzymywało osiem filarów, dzielących przestrzeń na trzy nawy. Trzy zachodnie przęsła kapitularza leżące bezpośrednio pod dormitorium, w późniejszym okresie średniowiecza przekształcono w przedsionek, natomiast dwa przęsła wschodnie w którym zamontowano wyższe sklepienia i umieszczono posadzkę z dekoracyjnych płytek, stanowiły właściwy kapitularz. Oświetlały go trzy duże ostrołukowe okna w ścianie wschodniej. Wewnątrz na kamiennych ławach umieszczonych przy ścianach, gromadzili się mnisi pod przewodnictwem opata, by słuchać czytań z reguły zakonnej oraz radzić nad problemami i sprawami codziennymi klasztoru. Południowe dwa pomieszczenia, zwieńczone sklepieniami krzyżowo – żebrowymi, zajmowane były przez zakrystię i niewielką bibliotekę (armarium). W południowej ścianie zakrystii umieszczono kamienną szafkę, a jej posadzka wyłożona była płytkami. Powyżej, drzwi w południowej ścianie dormitorium prowadziły do skarbca.
Na północ od prezbiterium kościoła znajdował się drugi wirydarz, także otoczony krużgankami, zwany wirydarzem infirmerii. Jego wymiary w planie wynosiły 25,6 x 21,6 metra. Od XIV wieku prowadził do niego, bezpośrednio z kościoła, zadaszony korytarz. Tuż obok po wschodniej stronie znajdował się budynek infirmerii, posiadający formę bazyliki o wymiarach 33 x 16 metrów z oknami clerestorium ponad bocznymi nawami. Był on zarezerwowany dla chorych i starych zakonników, dlatego musiał zostać wzniesiony nieco na uboczu. Wewnątrz nawy boczne zostały poprzegradzane drewnianymi ściankami działowymi, tworząc osobne, ogrzewane kominkami cele. W większym, także ogrzewanym kominkiem pomieszczeniu po stronie północno – wschodniej mógł mieszkać brat zarządzający infirmerią. W osobnym aneksie po stronie północno – zachodniej znajdowały się latryny, usytuowane ponad kanałem odprowadzającym nieczystości. Sąsiadowały one z kompleksem budynków kuchni infirmerii, który powstał dopiero w XV wieku, choć mógł zastąpić jakąś wcześniejszą konstrukcję. W ich wnętrzu palenisko zapewniało posiłki zarówno chorym, jak i mieszkańcom pomieszczeń opata. W dalszych latach XV wieku kuchnia ta została powiększona od strony wschodniej o dwa dodatkowe pomieszczenia, połączone przejściem w aneksie południowym. Umieszczono w nich kolejne dwa paleniska oraz pomywalnię.
Prostokątny w planie, pierwotnie wolnostojący dom opata powstał już pierwszej połowie XIII wieku, w najbardziej wysuniętej na północny – wschód części klasztoru. Był to budynek w którym przełożony konwentu mógł przyjmować gości i dobroczyńców klasztoru. Pierwotnie opat mieszkał razem z innymi zakonnikami, lecz już w XIII stuleciu miał dwa prywatne, osobne pomieszczenia przy wirydarzu infirmerii, ułożone na kształt litery L. Mniejsza z tych komnat, zachodnia, ogrzewana była kominkiem. Na poziomie piętra mogły one być połączone z blokiem latrynowym, a dalej z dormitorium braci, lecz w XIV wieku pomiędzy latrynami i domem opata przepruto wolne przejście. W XIV stuleciu wraz ze wzrostem znaczenia klasztoru i rangi opata oraz chęcią wprowadzenia wyższego komfortu po północnej stronie wzniesiono całkiem nowy budynek, łączący dwa wcześniej opisane (wolnostojący oraz o kształcie L). Była to obszerna budowla z mnogą ilością komnat oraz podłużną sienią wejściową od strony rzeki. Jej połączenie z kuchnią infirmerii zapewniało także szybkie podawanie posiłków. W okresie tym do XIII-wiecznego budynku opata dobudowana została po stronie południowej kaplica z pisciną w murze i dwudzielnym oknem po stronie wschodniej. Zaraz obok powstał wówczas także aneks z latryną oraz gołębnik o niepewnym datowaniu.
Stan obecny
Kościół klasztorny w Tintern, pomimo iż znajduje się w postaci trwałej ruiny, jest dziś jednym z najlepiej zachowanych gotyckich budynków sakralnych na terenie Walii, a także jednym z najbardziej malowniczych. Co więcej jest wybitnym przykładem XIII-wiecznego angielskiego gotyku dekoracyjnego. Niestety nie przetrwała północna ściana nawy głównej wraz z jej arkadami, a nawa południowa jest dziś jedyną zadaszoną częścią kościoła. Niewiele przetrwało także z zabudowań klasztornych, pozostały jedynie fragmentu ogrzewanego budynku, refektarza, budynku fraterni, zachodniego skrzydła z przedsionkiem i kaplicy domu opata. Z pozostałej zabudowy przetrwały jedynie fundamenty.
Zabytek otwarty jest od 1 marca do 30 czerwca codziennie od 9:30 do 17:00, od 1 lipca do 31 sierpnia codziennie od 9.30 do 18.00, od 1 września do 31 października codziennie od 9.30 do 17.00, od 1 listopada do 31 marca, od poniedziałku do soboty w godzinach 10:00-16:00, a w niedzielę między 11:00 a 16:00.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Burton J., Stöber K., Abbeys and Priories of Medieval Wales, Chippenham 2015.
Harrison S., Morris R., Robinson D.M., A Fourteenth Century Pulpitum Screen at Tintern Abbey, Monmouthshire, „The Antiquaries Journal „, vol. 78 , 1998.
Harrison S., Robinson D.M., Cistercian Cloisters in England and Wales Part I: Essay, „Journal of the British Archaeological Association”, 159 (2006).
Robinson D.M., Tintern Abbey, Cardiff 2002.
Salter M., Abbeys, priories and cathedrals od Wales, Malvern 2012.