Historia
Zamek zwany w średniowieczu Dinbod, Dynbawd, czy też Tynbot, zbudowany został około trzeciej ćwierci XIII wieku, jako własność Mortimerów, jednej z najznaczniejszych rodzin walijsko – angielskiego pogranicza. Nie wiadomo kto dokładnie, z jakiej przyczyny i kiedy ufundował zamek, pewne jest tylko, iż musiało to nastąpić przed 1282 – 1283 rokiem, kiedy to „Dynbaud” odnotowany został na liście warowni obsadzonych garnizonem w związku z wojną z Walijczykami i śmiercią Rogera III Mortimera w 1282 roku. Miało w nim wówczas stacjonować 5 konnych i 30 pieszych zbrojnych. Inicjatywa budowy zamku mogła zatem należeć do Rogera III Mortimera, choć według tradycji ufundowała go Maud (Matilda), wdowa po Rogerze, na co wskazywać miałaby jedna z nazw zamku („Din-baud”). Musiało jednak do tego dojść wcześniej, skoro w chwili śmierci Mortimera zamek już funkcjonował.
Na początku XIV wieku zamek przeszedł na młodszych synów rodu Mortimerów. W 1322 roku dobra rodzinne zostały skonfiskowane, gdy kolejny Roger Mortimer został uwięziony z powodu spisku i buntu przeciwko Edwardowi II i jego faworytowi, Despenserowi. Co prawda zostały później przywrócone, ale już w 1330 roku Roger został skazany na śmierć za udział w upadku i śmierci Edwarda II. Nie wiadomo czy w tych wydarzeniach Castell Tinboeth odgrywał jakąkolwiek rolę. Raczej z powodu oddalenia od większych siedzib mieszkalnych i utraty znaczenia militarnego po zakończeniu wojen z Walijczykami, został porzucony i popadł w ruinę.
Architektura
Castell Tinboeth zbudowane zostało na krawędzi wysokiego wzgórza górującego nad doliną rzeki Ithon. Od północy i wschodu stoki wzniesienia opadały w miarę łagodnie choć na dużej przestrzeni, ale na zachodzie i południu zamek chroniły wysokie, gwałtownie obniżające się zbocza. Pomimo tego zewnętrzne obwarowania ziemne zamku utworzono na całym, zbliżonym do owalu obwodzie. Składały się one z ziemnego wału oraz głębokiego, wyciosanego w skale przekopu. Po stronie wschodniej wał był szczególnie gruby, dlatego przypuszczalnie tamtędy w jego koronie biegła droga dojazdowa, a może nawet znajdowały się pomocnicze, drewniane zabudowania skromnego, wąskiego podzamcza. Po dojściu do północnej części obwałowań niewielkie, eliptyczne wybrzuszenie o średnicy około 16 metrów, skierowane w przedpole, prawdopodobnie stanowiło miejsce usytuowania drewniano – ziemnego przedbramia, w którym droga skręcała na południe, na most przerzucony przez przekop.
Podstawę obrony zamku stanowił kamienny mur, otaczający krótkimi, prostymi odcinkami sześcioboczny dziedziniec o średnicy około 40 metrów. W narożnikach muru prawdopodobnie nie wzmacniały żadne wieże, a co najwyżej przypory lub niewielkie wieżyczki łączące rolę przypór i baszt (podobnych do zachowanych na zamku Penrice). Zabudowa wewnętrzna zamku z pewnością przystawiona była do elewacji muru obronnego. Prawdopodobnie w większości była konstrukcji drewnianej lub szachulcowej.
Brama Castell Tinboeth znajdowała się po stronie północnej. Była ona dominantą zamku, pełniącą rolę obronną i zapewne także mieszkalną. Składała się z zespołu dwóch wież flankujących poprowadzony między nimi przejazd. Wieże były zaoblone od czoła, zaś po stronie dziedzińca łącznie z partią środkową tworzyły prostokątny budynek bramny. Stanowiły typowe dla Anglo-Normanów rozwiązanie, podobne do wielu innych, zastosowanych np. w Caerphilly, Tonbridge, Rhuddlan, czy Beaumaris.
Stan obecny
Na terenie zamku widoczne są dziś głównie dobrze zachowane obwarowania ziemne: przekop i wał. Po konstrukcjach murowanych zachował się tylko jeden większy i kilka mniejszych ułomków muru w miejscu gdzie znajdował się kompleks bramny. Gruz po zawalonych budowlach i murach znajduje się również na dnie przekopu. Teren zamku dostępny jest drogą i ścieżką z pobliskiej wsi Llanbister.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Davis P.R., Forgotten Castles of Wales and the Marches, Eardisley 2021.
Kenyon J., The medieval castles of Wales, Cardiff 2010.
Salter M., The castles of Mid Wales, Malvern 2001.