Historia
Kościół w St Florence zbudowany został pod koniec XII lub na początku XIII wieku. Po raz pierwszy odnotowano go w źródłach pisanych w 1248 roku. W tymże stuleciu został także powiększony o prezbiterium, a w XIV wieku o boczne kaplice o charakterze pseudotranseptu. Także w XV stuleciu trwały prace budowlane przy świątyni. W okresie tym wzniesiono kaplicę przy prezbiterium, kruchtę przy nawie oraz nadbudowano południową kaplicę przy nawie do formy wieży. Być może wówczas albo w XVI wieku zbudowana została jeszcze kaplica po północnej stronie prezbiterium. Wiktoriańskie prace remontowe rozpoczęto w 1835 roku, kiedy to podniesiono posadzkę kościoła. Następnie w 1840 roku odnowiono część okien, a w 1843 roku wymieniono okno wschodnie. W latach 1870-1871 wymieniono więźbę dachową nawy i sąsiedniej północnej kaplicy, zaś w 1890 roku wyremontowano wieżę.
Architektura
Kościół usytuowano na wzniesieniu górującym nad okolicą i rozłożoną wokół wsią. Na skutek wielowiekowej rozbudowy u schyłku średniowiecza otrzymał on bardzo rozwinięty i ciekawy układ składający się z wielu aneksów i dobudówek. Podstawą budowli była pojedyncza, wzniesiona z wapiennego gruzu nawa, zbudowana na planie wydłużonego prostokąta (14,9 x 5,5 metra), sąsiadująca na wschodzie z także prostokątnym (7,2 x 4,6 metra), ale nieco niesymetrycznie dostawionym prezbiterium (z lekkim przesunięciem ku północy). Prezbiterium oflankowały od północy i południa kaplice, tworzące z nim na wschodzie wspólną, równą elewację. Również nawa w swej wschodniej części oflankowana została od północy i południa kaplicami, przy czym południowa w XV wieku uzyskała formę smukłej wieży (6,1 x 5,3 metra). Zarówno kaplice północne jak i kaplice południowe połączone zostały ze sobą krótkimi aneksami, zaś południowe wejście do nawy od XIV wieku poprzedzone zostało kruchtą.
Wieża uzyskała bardzo wysoką, smukłą sylwetkę o aż czterech piętrach wysokości. Połączenie między nimi zapewniła spiralna klatka schodowa, osadzona w grubości muru południowo – wschodniego narożnika, wypełniona dziewięćdziesięcioma schodami. Wieżę zwieńczono blankowanym przedpiersiem osadzonym na prostym gzymsie. Elewacje za wyjątkiem kondygnacji z dzwonami przebito tylko jedynym lancetowatym oknem w przyziemiu ściany południowej oraz wąskimi otworami szczelinowymi.
Wewnątrz prezbiterium sąsiadująca z nim północna kaplica, pomieszczenie w przyziemiu wieży i kruchta zostały podsklepione. Nawa i jej północna kaplica prawdopodobnie pierwotnie przykryte były otwartą więźbą dachową. Wnętrze charakteryzowało się dużą surowością, prostymi formami sklepień czy też arkad. Te ostatnie, ostrołuczne, sfazowane, podtrzymywał masywny, cylindryczny filar, oddzielający prezbiterium od kaplicy południowej.
Stan obecny
Kościół za wyjątkiem północnej ściany nawy, przemurowanej w XIX wieku w innej technice, zachował mury wszystkich średniowiecznych elementów. Większość okien została wymieniona lub przynajmniej odnowiona w okresie wiktoriańskim, oryginalnymi są jedynie te w wieży i jedno w północnej kaplicy przy nawie. Wewnątrz przetrwały sklepienia kolebkowe prezbiterium, kruchty, północnej kaplicy i w przyziemiu wieży, natomiast drewniane kolebki i więźba dachowa pochodzą z XIX wieku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of South-West Wales, Malvern 2003.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient and Historical Monuments in Wales and Monmouthshire, VII County of Pembroke, London 1925.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Church of St Florence A Grade II* Listed Building in St Florence, Pembrokeshire.