Historia
Kościół w osadzie Shirenewton po raz pierwszy odnotowany został w źródłach pisanych w 1254 roku, lecz w XIV stuleciu przeprowadzono jego gruntowną przebudowę lub nawet wzniesiono od podstaw nową budowlę sakralną. Kolejne średniowieczne prace budowlane, choć prowadzone na mniejszą skalę, miały miejsce w XV wieku i poza dostawieniem kruchty wiązały się głównie z wprowadzeniem późnogotyckich detali architektonicznych oraz wystroju. Gruntowną wiktoriańską renowację przeprowadzono w latach 1852-1853, kiedy to przy okazji powiększono pierwotną budowlę o drugą nawę.
Architektura
Średniowieczny kościół składał się z pojedynczej nawy, połączonej na wschodzie z masywną, czworoboczną w planie wieżą o nieco mniejszej szerokości i prezbiterium na rzucie prostokąta, o tej samej szerokości co wieża. Układ ten choć niecodzienny, na terenie południowo – wschodniej części Walii został w wiejskich kościołach farnych kilkukrotnie zastosowany (np. w trójnawowym kościele w Redwick). Całość tworzyła mocno wydłużoną, dokładnie zorientowaną względem stron świata bryłę, położoną w płytkiej dolinie na lekko opadającym stoku.
Nawa i prezbiterium kościoła przykryte zostały dachami dwuspadowymi, opartymi na pozbawionych zdobień, trójkątnych szczytach, wieża zaś zwieńczona została typowym dla walijskich kościołów blankowanym przedpiersiem, osadzonym na wysuniętych z lica muru wspornikach. Z północno – zachodniego narożnika wieży wysunięto ryzalitowo smukłą wieżyczkę komunikacyjną, zaś pozostałe narożniki wzmocniono niskimi przyporami, być może wtórnymi. Elewacje wieży rozdzielono pojedynczym gzymsem kordonowym. Nad nim i pod nim przebito proste otwory okienne, głównie o formie fazowanych od zewnątrz i rozglifionych do środka prostokątnych szczelin. Na najwyższej kondygnacji umieszczono ostrołuczne otwory zamknięte trójliśćmi, w przyziemiu natomiast wtórnie wstawiono okno z pięciolistnym maswerkiem. Przypuszczalnie okna operujące tego typu zamknięciami umieszczone były też w ścianach nawy i prezbiterium. Główny portal wejściowy dla wiernych znajdował się w elewacji południowej nawy. Ponadto dla plebana wykonano wąski, fazowany i ostrołucznie zamknięty portal w południowej ścianie prezbiterium.
W XV wieku przed południowym wejściem do nawy postawiono okazałą, dwukondygnacyjną kruchtę z klatką schodową wysuniętą płytkim ryzalitem, osadzonym w kącie pomiędzy wschodnią ścianą kruchty a południowym murem nawy. Od strony południowych narożników przedsionek podparty został dwoma niskimi, ustawionymi pod skosem przyporami. Przykrycie zapewniał dwuspadowy dach, oparty na południowym szczycie i połaciach dachu nawy. We wnętrzu, po bokach portalu wejściowego do nawy, ustawiono dwie kamienne ławy.
Stan obecny
Obecnie najlepiej zachowanym średniowiecznym elementem kościoła jest masywna wieża oraz kruchta przy nawie, nieco obniżona w stosunku do pierwotnej wysokości. Sama nawa została znacznie przemurowana w XIX wieku, za wyjątkiem części ściany południowej i wschodniej z arkadą. Z okresu średniowiecza pochodzi także prezbiterium z jego XV-wiecznym portalem południowym, choć wszystkie okna zostały wymienione w trakcie nowożytnej renowacji. W całości dodatkami nowożytnymi są zakrystia i nawa północna. Ich mury wyraźnie odróżniają się od średniowiecznych regularnym układem dokładniej opracowanych kamieni.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Newman J., The buildings of Wales, Gwent/Monmouthshire, London 2000.
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.