Historia
Dom zbudowany został około 1421 roku (badanie dendrachronlogiczne), zapewne w ramach odbudowy miasta po zniszczeniach wywołanych przez ostatnie wielkie walijskie powstanie Owaina Glyndŵra. W jego trakcie zniszczony miał zostać wcześniejszy budynek na tym miejscu, spalony już na początku walk we wrześniu 1400 roku. Po odbudowie dom pełnił funkcje sądu władztwa (lordship) Dyffryn Clwyd i więzienia miejskiego, przy którym przeprowadzano egzekucje. Ostatnia z nich miała mieć miejsce w 1678 roku, gdy skazano iryjskiego franciszkanina Charlesa Mahoneya. Pod koniec XVIII wieku wbudowany został nowy ratusz, budynek Starego Sądu przekazano więc policji, choć licznie funkcjonowały przy nim stragany i stoiska sklepowe. Rozebrano je w pierwszej połowie XX wieku w trakcie renowacji mającej na celu umieszczenie wewnątrz zabytku siedziby banku.
Architektura
Budynek usytuowany został w samym środku miasta, na północ od zamku, z fasadą zwróconą w kierunku dużego placu i szubienicą przy ścianie zachodniej. Zbudowano go w konstrukcji szachulcowej, na niskiej kamiennej podmurówce zabezpieczającej przed wilgocią gruntu. Jego ściany utworzone zostały z drewnianego szkieletu, który wypełniono gliną wymieszaną z sieczką, trocinami, wiórami lub trzciną. Dzięki temu elewacje budowli otrzymały charakterystyczny wygląd z pobielonymi czworobokami poprzecinanymi ciemniejszymi od dziegciu belkami ułożonymi w kratownicę i z ukośnymi zastrzałami.
Dom zbudowano na planie prostokąta z dłuższymi bokami na linii wschód – zachód. Jego ściany porozdzielano czworobocznymi oknami z drewnianym laskowaniem, a także dwoma wejściami we wschodniej części (od północy i południa). Całość przykryto dwuspadowym dachem, prawdopodobnie pierwotnie krytym strzechą.
Pierwotny układ wnętrza domu najpewniej był typowy dla walijskich wiejskich i miejskich siedzib mieszkalnych z XV/XVI wieku. Podzielono go na umieszczone w krótszych bokach jednoprzęsłowe pomieszczenia (od zachodu i wschodu) oraz dużą salę reprezentacyjną (hall) pośrodku. Ta ostatnia otwarta była na dwuprzęsłową więźbę dachową, zaś pomieszczenia po bokach rozłożone zostały na dwóch kondygnacjach. Duża sala najpewniej przeznaczona była na posiedzenia sądu, zaś boczne pomieszczenia pełniły rolę pomocniczą, administracyjną. Pod poziomem gruntu miały znajdować się cele więzienne.
Stan obecny
Budynek zachował do dnia dzisiejszego pierwotną bryłę, choć na przestrzeni dziejów musiał być odnawiany i przekształcany, zwłaszcza po umieszczeniu w nim siedziby banku w 1925-1926 roku, co spowodowało przebudowę wnętrza pod nowe potrzeby. Wymianie uległy też wówczas zewnętrzne detale zabytku (np. ościeża okienne i drzwiowe). W ostatnich latach prowadzono prace mające na celu adoptowanie budynku na centrum turystyczne Ruthin.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Smith P., Houses of the Welsh Countryside. A Study in Historical Geography, London 1988.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, National Westminster Bank A Grade II* Listed Building in Ruthin, Denbighshire.