Historia
Pierwszy kościół w Rhuddlan został zbudowany około 1080 roku. W 1301 roku musiano wybudować nową świątynię, jako iż starsza została rozebrana, by zrobić miejsce dla wznoszonego wówczas zamku. W drugiej połowie XV wieku kościół został powiększony o drugą nawę, a około 1500 roku o wieżę po jej zachodniej stronie. Rozbudowa prawdopodobnie nastąpiła w następstwie szkód wyrządzonych budowli podczas walijskiego buntu Owaina Glyndŵra, na początku XV stulecia. W XIX wieku budowla parokrotne przeszła wiktoriańskie renowacje w trakcie której zunifikowano wygląd nawy i prezbiterium. Nawa i prezbiterium XIV-wieczne zaczęły wówczas pełnić rolę nawy bocznej, a nawa XV-wieczna przejęła funkcje nawy głównej i prezbiterium. W 1820 roku po północnej stronie kościoła dobudowano mauzoleum Bodrhyddana.
Architektura
Kościół powstał jako salowa budowla na planie prostokąta. Sądząc po zachowanej wewnątrz piscinie, prezbiterium zostało dodane nieco później, lecz jeszcze w XIV wieku, posiadało zbliżoną, lecz nie identyczną szerokość jak nawa i kończyło się na wschodzie ścianą prostą. W drugiej połowie XV wieku, po północnej stronie, dobudowana została nowa nawa w stylu angielskiego gotyku wertykalnego i przyległa do niej od zachodu czworoboczna wieża o tej samej szerokości. Obie części kościoła posiadały jednakową długość tworząc w planie mocno wydłużony prostokąt, choć regularność układu zaburzać mogło pierwotnie nieco węższe prezbiterium. Zewnętrzne elewacje wzmocniono nieregularnie rozmieszczonymi przyporami, między innymi dwoma w narożniku południowo – zachodnim i dwoma przy wieży (jedną niską i jedną wysoką, uskokową sięgającą powyżej okien górnego piętra). Wewnątrz nawa północna otwarta została ku południowi sześcioma arkadami, a wejście prowadziło od południa, poprzez XV-wieczną kruchtę.
Stan obecny
Kościół został mocno przekształcony w XIX wieku, zwłaszcza jego oryginalne detale architektoniczne uległy wymianie. Jedynie w północnej ścianie nawy zachowały się późnośredniowieczne okna z przełomu XV i XVI wieku, zaś w ścianie południowej przeniesiony portal wejściowy. Od strony południowej znajduje się także XV-wieczna kruchta, przebudowana jednak w XIX wieku. Całkowicie nowożytnymi dodatkami są zakrystia przy wieży po stronie północno – zachodniej i kaplica (mauzoleum) po stronie północno – wschodniej. Mocono przemurowane zostały ściany XIV-wiecznego prezbiterium, którego mury zunifikowano z nawą południową i północną.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of North Wales, Malvern 1993.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient and Historical Monuments in Wales and Monmouthshire, II County of Flint, London 1912.
Strona internetowa cpat.demon.co.uk, Church of St Mary, Rhuddlan.