Historia
Budowę kościoła w Ludchurch prawdopodobnie rozpoczęto w XIII wieku, być może na miejscu starszej świątyni. Wzniesioną wówczas nawę powiększono o prezbiterium i wieżę w XIV wieku, natomiast u schyłku średniowiecza dobudowano nawę południową i przebudowano górną partię wieży. W późnych latach XVI lub na początku XVII wieku zmodernizowane zostały okna kościoła, zaś między 1839 a 1873 rokiem dobudowano kruchtę. Wiktoriańską renowację przeprowadzono w 1860 roku, kolejne naprawy miały też miejsce w latach 1891 – 1893.
Architektura
Pierwotnie kościół składał się z jednonawowego korpusu na planie prostokąta. Prawdopodobnie w XIV wieku dostawiono do niego nieco węższe i niższe prezbiterium, usytuowane po stronie wschodniej, także wzniesione na planie czworoboku. Obie części połączono ostrołuczną arkadą tęczy. Ponadto do starej nawy od zachodu dostawiono czworoboczną wieżę o wymiarach 5 x 4,7 metra. Pomiędzy jej trzema piętrami komunikację zapewniała klatka schodowa osadzona w narożniku północno – wschodnim, nieco wyższym niż wieńczące wieżę blankowane przedpiersie ułożone na wspornikach.
Wewnątrz wszystkie części kościoła przykryto otwartą więźbą dachową, jedynie przyziemie wieży zostało podsklepione. Oświetlenie początkowo przypuszczalnie zapewniały niewielkie, romańskie otwory, w okresie gotyku zastępowane lancetowatymi i ostrołucznymi oknami, zamykanymi popularnymi wówczas trójliśćmi, a pod koniec średniowiecza pięcioliśmi i oślimi grzbietami.
Pod koniec XV lub na początku XVI wieku dobudowana została nawa południowa, tej samej długości co stara nawa i prezbiterium (około 15,4 metra), ale węższa o nieco ponad 0,6 metra (3,8 metra). Nawę południową przykryto osobnym dachem dwuspadowym, osobne dachy przykrywały też starszą nawę i prezbiterium. Wewnątrz obie nawy rozdzielono ostrołucznymi, sfazowanymi arkadami niesionymi przez różnorodne filary: ośmioboczne, cylindryczne i jeden czworoboczny.
Stan obecny
Kościół zachował do dnia dzisiejszego wszystkie elementy: XIII-wieczną nawę, XIV-wieczne prezbiterium i wieżę, oraz XV/XVI-wieczną nawę południową. Jedynie kruchta północna jest dodatkiem w całości nowożytnym. Niestety większość okien została wymieniona w XIX stuleciu. Przy północnym portalu przetrwała kropielnica zdobiona ludzką maską pomiędzy dwoma kwiatami, a wewnątrz prezbiterium chrzcielnica z XIII wieku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of South-West Wales, Malvern 2003.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient and Historical Monuments in Wales and Monmouthshire, VII County of Pembroke, London 1925.
Strona internetowa coflein.gov.uk, St Elidyr’s Church, Ludchurch.