Historia
Kościół św. Saerana w Llanynys został prawdopodobnie zbudowany w XIII wieku na miejscu wczesnochrześcijańskiej świątyni z VI stulecia. Na przełomie XV i XVI budynek został znacznie powiększony. Około 1768 roku znajdował się w stanie bliskim ruiny, rozważano nawet jego całkowite zburzenie. Na szczęście przeprowadzono renowację, w trakcie której wymieniono część okien, arkad międzynawowych i dobudowano dzwonnicę po stronie zachodniej. W 1967 roku wewnątrz kościoła odkryte zostały pod tynkami średniowieczne polichromie ścienne.
Architektura
Kościół późnośredniowieczny składał się z prostokątnej w planie XIII-wiecznej nawy północnej, nie posiadającej wydzielonego zewnętrznie prezbiterium, oraz z także prostokątnej nawy południowej o tej samej długości i nieco większej szerokości. Obie zostały około 1500 roku podwyższone i przedłużone w kierunku wschodnim. W XVI wieku od strony południowo – zachodniej dobudowana została przed wejściem murowano – drewniana kruchta. Starszy, uskokowy, ostrołuczny portal wejściowy funkcjonował także w zachodniej ścianie nawy północnej. Po przebudowie późnogotyckiej oświetlenie kościoła zapewniały duże okna ostrołuczne wypełnione kunsztownymi maswerkami z prześwitami zwieńczanymi pięcioliśćmi i łukami w ośle grzbiety. Wewnątrz całość przykryta została w typowy dla północnej Walii sposób, mianowicie drewnianą, otwartą więźbą dachową.
Stan obecny
Kościół św. Saerana jest dziś jedną z najlepiej zachowanych późnośredniowiecznych budowli sakralnych na terenie północnej Walii. Nie licząc przekształconych okien ściany południowej przetrwał bez większych zmian. W jego wnętrzu najcenniejszym elementem jest XV-wieczna polichromia przedstawiająca św. Krzysztofa, umieszczona w zachodniej części nawy północnej. Uchodzi ona za jedną z najlepiej zachowanych na terenie Walii. Ponadto zachowały się dwa nagrobki biskupów z XIII i XIV wieku oraz późnośredniowieczna więźba dachowa.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of North Wales, Malvern 1993.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient and Historical Monuments in Wales and Monmouthshire, IV County of Denbigh, London 1914.
Wooding J., Yates N., A Guide to the churches and chapels of Wales, Cardiff 2011.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Parish Church of St Saeran A Grade I Listed Building in Llanynys, Denbighshire.
Strona internetowa coflein.gov.uk, St Saeran’s church, Llanynys.