Historia
Nie ma pewności kiedy zbudowany został kościół św. Michała w Llanvihangel Ystern Llewern, przypuszczać można jedynie na podstawie niektórych detali architektonicznych, iż miało to miejsce w XIV wieku. Pod koniec XV wieku został przebudowany, kiedy to między innymi założono kolebkę nad nawą. W 1874 roku pod nadzorem T.H. Wyatta przeprowadzono wiktoriańską renowację, przekształcając część okien i drewnianą dzwonnicę nad nawą, a także dostawiając zakrystię.
Architektura
Kościół otrzymał typowy układ dla niewielkich średniowiecznych wiejskich budowli sakralnych. Jego prostokątna w planie nawa połączona została od wschodu z niższym, węższym i nieco krótszym prezbiterium, także wzniesionym na planie prostokąta. Obie części przykryte zostały osobnymi dwuspadowymi dachami opartymi na pozbawionych ozdób trójkątnych szczytach. Fasadę zachodnią pozostawiono prostą, bezwieżową, przebitą jedynie triadą wąskich okien i okulusem. Wejścia umieszczono od południa: dla wiernych w nawie, gdzie pod koniec średniowiecza poprzedzone zostało murowano – drewnianą kruchtą, a dla plebana w prezbiterium. Najstarsze okna zwieńczone były trójliściami oraz tak jak duże ostrołuczne okno wschodnie w prezbiterium czy też okna północne w nawie przedzielone laskowaniem o kształcie litery Y. Pod koniec średniowiecza wprowadzono okno trójdzielne w południowej ścianie nawy, z prześwitami zamkniętymi późnogotyckimi pięcioliściami. Wnętrze nawy oraz być może także prezbiterium przykryte zostało drewnianą kolebką. Pierwotnie obie te części przedzielała drewniana przegroda lektorium z wejściem po schodach na górną jego galerię.
Stan obecny
Kościół choć zachował malowniczą sylwetkę, został częściowo przekształcony w okresie nowożytnym. Dobudowana została wówczas zakrystia, a średniowieczne mury prezbiterium powyżej około 2 metrów wysokości musiały zostać odbudowane. Oryginalne okno z XIV wieku przetrwało jedynie w ścianie wschodniej prezbiterium i ścianie północnej nawy, zaś okno z końca XV wieku w ścianie południowej nawy. W oknach zachodnich nawy częściowo wymieniono ościeża, lecz zachowały pierwotny kształt. Widoczna w nawie kolebka pochodzi z końca XV wieku, natomiast umieszczona w prezbiterium piscina prawdopodobnie z XIV wieku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Church of St Michael and All Angels A Grade II* Listed Building in Llantilio Crossenny, Monmouthshire.