Historia
Kościół w Llangovan prawdopodobnie zbudowany został na przełomie XII i XIII wieku, w czasach Henrego, biskupa Llandaff pełniącego urząd w okresie 1193 – 1218. W XIV i XV wieku wymieniono część detali architektonicznych na gotyckie i późnogotyckie oraz przypuszczalnie pod koniec średniowiecza wniesiono wieżyczkę nad nawą. W 1625 roku niejaki John Jenkin z Llangovan pozostawił w testamencie fundusze na wzniesienie kruchty, którą niedługo później dobudowano. W latach 1888-1890 przeprowadzono renowację kościoła, w trakcie której dostawiono zakrystię.
Architektura
Kościół otrzymał bardzo długi i jednocześnie wąski, jednonawowy korpus, połączony na wschodzie z węższym i krótszym prezbiterium na rzucie prostokąta. Obie te części przykryte zostały osobnymi dachami dwuspadowymi. Ta stosunkowo prosta budowla prawdopodobnie w XV wieku powiększona została o czworoboczną dzwonnicę wtopioną w zachodnią część nawy i przykrytą dwuspadowym dachem. Ponadto w elewacji północnej, na styku nawy i prezbiterium, utworzono wówczas płytki ryzalit, celem pogrubienia muru i osadzenia w nim klatki schodowej.
Wczesnogotycki kościół pierwotnie oświetlały bardzo wąskie, prawie szczelinowe okna lancetowate, rozglifione wyłącznie od strony wewnętrznej. W XIV wieku część z nich wymieniono na szersze i wyższe okna ze zwieńczeniami w formie trójliści, także rozglifione od strony wewnętrznej. Wstawiono ponadto duże, ostrołucznie zamknięte okno we wschodnią ścianę prezbiterium, gdzie oświetlać miało ołtarz. W XV stuleciu, wraz ze zmianą mody, po raz kolejny wymieniono część okien, tym razem instalując w czworobocznych obramieniach duże, dwudzielne i trójdzielne okna z maswerkami operującymi motywami oślich grzbietów.
Wejście do kościoła prowadziło przez portal umieszczony w zachodniej części ściany południowej nawy. Drugi profilowany portal o mocno obniżonym ostrołuku umieszczono w ścianie zachodniej nawy. Najpewniej został on przekształcony w trakcie budowy dzwonnicy, lecz musiał funkcjonować wcześniej, jako że obok w ścianie umieszczona została mała, zamknięta oślim grzbietem kropielnica. Wewnątrz nawę od prezbiterium oddzielono wąską arkadą tęczy. Od XV wieku musiało przegradzać ją lektorium z górną galerią, dostępną za pomocą wspomnianej powyżej spiralnej klatki schodowej, osadzonej w murze północnym.
Stan obecny
Kościół pomimo częściowych przekształceń nowożytnych przetrwał w dość dobrym stanie. Sąsiaduje z nim XIX-wieczna zakrystia oraz XVII-wieczna kruchta, choć ta ostatnia stylistycznie nie odbiega od formy średniowiecznego kościoła. W murach zabytku przetrwały oryginalne okna z XII/XIII wieku (północne i południowe w nawie), a także okna gotyckie (południowe w nawie i prezbiterium). Obecnie kościół jest własnością organizacji zajmującej się ochroną nietoperzy (Vincent Wildlife Trust), które mają w nim swoje legowiska, przez co zwiedzanie wnętrza zabytku możliwe jest jedynie w miesiącach zimowych.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Newman J., The buildings of Wales, Gwent/Monmouthshire, London 2000.
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.