Historia
Kościół w Llanddewi prawdopodobnie zbudowany został w XII wieku jako mała i prosta, wiejska świątynia. W XIII wieku został powiększony o wydzielone prezbiterium, kruchtę i wieżę. Jego rola zapewne wzrosła w okresie rządów biskupa Gowera w latach 1328-1347, który w pobliżu założył jeden ze swych dworów. Kościół obsługiwał wówczas jego mieszkańców, miejscową parafię, a także parafian z Knelston, po popadnięciu tamtejszej świątyni w ruinę. Pierwsze odnotowane nowożytne prace remontowe i modernizacyjne przeprowadzono przy kościele św. Dawida około 1717 roku. Gruntowna wiktoriańska renowacja miała miejsce w 1876 roku, a następne w 1905 i 1920 roku.
Architektura
Pierwotny romański kościół był prostą budowlą salową składającą się jedynie z założonego na planie prostokąta korpusu, bez wydzielonego zewnętrznie z bryły prezbiterium, wieży ani żadnego innego aneksu. Wejście do niewielkiej sali znajdowało się po stronie południowej a jej oświetlenie zapewniały małe i wąskie lancetowate otwory.
Na skutek XIII-wiecznej rozbudowy kościoła do jego korpusu dostawione zostało prostokątne w planie prezbiterium, usytuowane nieco nieregularnie, z pewnym odchyleniem ku południowi. Było węższe i niższe od nawy, choć jak na ówczesne warunki posiadało spore wymiary. Do nawy dobudowana została także czworoboczna wieża: smukła, wtopiona w zachodnią ścianę korpusu, usytuowana niesymetrycznie (na południe od osi nawy). Zwieńczono ją dachem dwuspadowym, charakterystycznym dla regionu Gower, ustawionym poprzecznie, ze szczytami skierowanymi ku północy i południowi. Z pozostałych dwóch stron charakterystyczny kształt wieży nadało jej przedpiersie osadzone na wystających z lica ścian wspornikach.
Wejście do kościoła w XIII wieku nadal prowadziło od południa, lecz poprzedzone zostało kruchtą z bocznymi kamiennymi siedziskami wewnątrz. W okresie gotyku wymienione i przebite zostały nowe, większe okna, zwieńczone łukami w ośle grzbiety. Wyróżniało się z pewnością największe okno wschodnie (oświetlające ołtarz) o nieznanej dziś formie, a także okna w wieży, gdzie w dolnych partiach przebito zwykłe szczeliny (nie wiadomo jakie okna funkcjonowały przed renowacją na najwyższym piętrze).
Stan obecny
Kościół zachował mury wszystkich średniowiecznych elementów: najstarszej nawy, prezbiterium, charakterystycznej wieży i kruchty. Jedynym nowożytnym aneksem jest nieduża dobudówka po północnej stronie wieży. Część okien została wymieniona w XIX wieku, jednak zachowało się XIV-wieczne okno w południowej ścianie nawy, zachodnie okna z czasów budowy prezbiterium w jego ścianach północnej i południowej oraz prawdopodobnie najstarsze okno z XII wieku w północnym murze nawy. Wnętrze kościoła zostało zmodernizowane w XIX wieku, lecz widoczna jest pierwotna arkada tęczy.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Church of St David A Grade II* Listed Building in Port Eynon (Port Einon), Swansea.