Historia
Din Lligwy była lekko obwarowaną osadą, datowaną na okres III-IV wieku n.e., zamieszkiwaną zapewne przez plemię Romano-Brytów, wyrosłą na miejscu starszego, luźnego osadnictwa, którego początki mogły sięgać nawet epoki żelaza. W okresie rzymskim zapewne funkcjonowała tam mała społeczność rolnicza, zajmująca się także hodowlą bydła, dla której mur obwodowy wokół osady miał większe znaczenie jako zabezpieczenie zwierząt niż funkcje czysto militarne. Plemię zajmowało się także rzemiosłem, być może zaopatrując rzymskie legiony w żelazne narzędzia i broń, produkowane w swych niewielkich warsztatach. Osada funkcjonowała do około 385-400 roku n.e., kiedy to została opuszczona. Prawdopodobnie miało to związek z wycofaniem legionów do Galii.
Architektura
Niewielka osada została założona na wapiennym plateau, ograniczonym stromymi stokami od północnego – wschodu oraz stopniowymi spadkami ternu od wschodu i zachodu, w odległości paruset metrów od położonego na wschodzie prehistorycznego grobowca komorowego. Osadę rozplanowano na rzucie pięciokąta o długości około 50 metrów na linii wschód – zachód. Mur obwodowy o grubości 1,2 do 1,5 metra i wysokości do 2 metrów, zbudowano z kamieni nie połączonych zaprawą, ale dobrze do siebie dopasowanych. Utworzyły go dwa rzędy płaskich kamieni, pomiędzy którymi przestrzeń wypełniono gruzem. Brama pierwotnie znajdowała się po stronie południowo -zachodniej. Nie posiadała żadnych rozbudowanych zabezpieczeń, najpewniej stanowiła prosty portal przebity w murze.
Umieszczone na dziedzińcu budynki miały różne kształty. Były wśród nich dwie wolnostojące, okrągłe chaty o średnicy 6,5-7,3 metra i murach grubości około 1,5-2,1 metra, oraz do siedmiu czworobocznych budynków. Największe z nich miały wymiary 13,7 na 7,6 metra (nieregularne pomieszczenie wciśnięte w narożnik wschodni), około 10,5 x 11 metra (budynek południowy) lub 13,4 x 5,2 metra (budynek północno – wschodni). Wszystkie oprócz jednego ustawiono przy wewnętrznym licu muru obwodowego osady. Jedynie pojedynczy prostokątny budynek opierał się o południowo – zachodnią, zewnętrzną elewację muru, obok pierwotnego wejścia. Budynek ten zapewne związany był funkcją z obsługą owej bramy. Okrągłe konstrukcje były prawdopodobnie domami mieszkalnymi, a prostokątne stodołami lub warsztatami. Wokół osady znajdowały się dalsze domostwa na północy, południu i zachodzie, gdzie rozciągały się na odległość 82 metrów.
Stan obecny
Do dnia dzisiejszego przetrwały do wysokości 0,9 – 1,5 metra fundamenty budynków wzniesione z lokalnego wapienia. Zachował się także w dobrym stanie obwodowy mur obronny, chociaż ma znacznie mniejszą od pierwotnej wysokość, nie przekraczającą 1,2 metra. Stanowisko jest pod ochroną rządowej agendy Cadw, która udostępnia je do zwiedzania.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient Monuments in Anglesey, London 1937.
Strona internetowa anglesey-history.co.uk, The three ages of Lligwy.
Strona internetowa coflein.gov.uk, Din Lligwy settlement, Moelfre.