Historia
Kaplica Lligwy została wzniesiona w XII wieku, w czasach gdy w północno – zachodniej Walii dopiero zaczynały powstawać murowane świątynie, po zakończeniu najazdów Wikingów i próbach przejęcia kontroli nad wyspą Anglesey przez Anglo-Normanów. Nie są znane powody jej powstania, przypuszcza się jedynie, iż mogła być świątynią pomocniczą dla kościoła parafialnego, zbudowaną dla wiernych którzy mieli zbyt daleko do głównego kościoła.
W XIV wieku kaplica została przebudowana; jej górne fragmenty ścian przemurowano i zainstalowano małą dzwonnicę. W XVI wieku dostawiono do południowej części mniejsze pomieszczenie z grobowcem, którego używano do chowania członków miejscowej rodziny Pierce Lloyds. Przez pewien czas ród ten wykorzystywał kaplicę jako swą prywatną własność. Na początku XVIII wieku budowla przestała być użytkowana i zaczęła popadać w ruinę.
Architektura
Kaplica początkowo była niewielką, salową budowlą na planie prostokąta o wymiarach 7,2 x 4,2 metra, bez wydzielonego zewnętrznie prezbiterium, przy czym powyżej około 1,2 metra wysokości ściany przemurowano w XIV wieku używając mniejszych kamieni do wypełnienia szczelin pomiędzy większymi kamieniami. Kaplicę przykryto dachem dwuspadowym, opartym na pozbawionych ozdób trójkątnych szczytach, z których zachodni zaopatrzono w małą dzwonnicę o ostrołucznym otworze.
Do wnętrza kaplicy wiodło proste wejście o półkolistym zwieńczeniu z XII wieku, umieszczone po stronie południowej, w pobliżu zachodniego narożnika. Niewielkie, jednodzielne otwory okienne znajdowały się jedynie w ścianie wschodniej i południowej. W okresie gotyku w ścianę wschodnią mogło zostać wstawione większe okno ostrołuczne lub triada węższych otworów lancetowatych. Wnętrze kaplicy otwarte było na więźbę dachową.
W XVI wieku wzniesiono od strony południowej dobudówkę, zbliżoną w planie do kwadratu o wielkości 2,9 x 2,4 metra, ze sklepioną kryptą umieszczoną pod kamienną posadzką, dostępną po kilku kamiennych schodach. Aneks nie miał wejścia bezpośrednio z zewnątrz, dostępny był wyłącznie z kaplicy. Oświetlały go dwa okna, przebite w ścianie południowej i zachodniej.
Stan obecny
Kaplica choć od długiego czasu pozbawiona jest zadaszenia, zachowała mury obwodowe w stosunkowo dobrym stanie, jedynie ściana zachodnia i wschodnia zostały nieco obniżone. Przetrwało wejście do nawy, okno wschodnie obecnie jest zamurowane, a wewnątrz aneksu widoczne są schody do małej krypty. Wstęp na teren zabytku jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Davis P.R., Lloyd-Fern S., Lost churches of Wales & the Marches, Wolfeboro Falls 1991.
Salter M., The old parish churches of North Wales, Malvern 1993.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient Monuments in Anglesey, London 1937.