Historia
Kościół św. Cadoca w Cheriton został zbudowany pod koniec XIII lub na początku XIV wieku, w celu zastąpienia świątyni w Landimore, porzuconej z powodu podniesienia linii brzegowej morza. Pierwsza informacja źródłowa o nim pojawiła się w 1472 roku. W średniowieczu pozostawał pod patronatem zakonu joannitów, aż do czasu reformacji, kiedy to zarząd nad nim przejęli przedstawiciele walijskiego wyznania reformowanego. W XIX stuleciu kościół został dwukrotnie odnowiony, lecz przy okazji przekształcono południową kruchtę i dobudowano od północy zakrystię.
Architektura
Kościół w średniowieczu składał się z obszernej, prostokątnej w planie nawy, do której nietypowo od strony wschodniej dobudowano masywną wieżę, a dalej czworoboczne prezbiterium, tej samej szerokości co wieża, a nieco węższe od nawy. Przy południowym wejściu do nawy przystawiono kruchtę. Główne części kościoła, nawę i prezbiterium, przykryto dachami dwuspadowymi, podobnie zwieńczono także przedsionek. Całość posiadała więc bardzo rozbudowany układ przestrzenny, jak na wiejski kościół parafialny.
Wejście do kościoła utworzono od zachodu i południa. Południowe stanowił portal o bogato profilowanej ostrołucznej archiwolcie, osadzonej na kolumienkach z kapitelami ozdobionymi motywami roślinnymi. Zewnętrzna część archiwolty umieszczona została na wspornikach rzeźbionych na kształt ludzkich głów. Oświetlenie nawy i prezbiterium zapewniały niewielkie wczesnogotyckie okna, prawdopodobnie lancetowate, zwieńczone trójliśćmi. We wschodniej ścianie prezbiterium, przez którą oświetlano główny ołtarz, umieszczono obok siebie dwa takie otwory.
Czworoboczna wieża zwieńczona została sporym przedpiersiem i krenelażem oraz poddaszem przykrytym dachem namiotowym. Nie można wykluczyć, iż pełniła funkcje obronne, w związku z częstymi najazdami piratów na wybrzeża Gower. Funkcji tej służyłyby szczelinowe otwory, umieszczone nawet na górnych kondygnacjach, zwyczajowo przeznaczanych na dzwony, a więc potrzebujących większych otworów.
Stan obecny
Kościół w Cheriton jest najbardziej wyszukanym kościołem na półwyspie Gower, a także powszechnie uznawanym za jedną z najpiękniejszych świątyń, która dodatkowo uniknęła znaczących przekształceń w XIX wieku. Niestety jedyne nieprzekształcone okno to biforium zwieńczone trójliśćmi we wschodniej ścianie prezbiterium. Pozostałe okna zostały odnowione w XIX stuleciu. Zmodernizowana została także kruchta, a od północy dobudowano nowożytną zakrystię.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Gregor G., Toft L., The churches and chapels of Gower, Swansea 2007.
Harrison P., Castles of God. Fortified Religious Buildings of the World, Bury St Edmunds 2004.
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.
Wooding J., Yates N., A Guide to the churches and chapels of Wales, Cardiff 2011.