Historia
Gotycki kościół w Caldicot został wzniesiony w poczatkach XIV wieku, prawdopodobnie na miejscu wcześniejszej świątyni z XII lub XIII wieku, z której wykorzystano niską wieżę. W XV i XVI stuleciu kościół został powiększony o nawę północną i podwyższony w wyniku nadbudowania wieży. W latach 1857-1858 został poddany wiktoriańskim pracom remontowym, w trakcie których między innymi mocno przebudowana została nawa północna. W 1911 roku dobudowano północną zakrystię, przedłużoną ku stronie wschodniej w 1928 roku.
Architektura
Kościół wybudowany został po zachodniej stronie zamku i płynącego zakolami strumienia Nedern, zmierzającego do nieodległego ujścia rzeki Severn na południu. W XIV wieku składał się z prostokątnej w planie nawy i prostokątnego, lecz znacznie krótszego prezbiterium po wschodniej stronie. Pomiędzy nimi umieszczono czworoboczną, początkowo niezbyt wysoką wieżę, która mogła pochodzić z wcześniejszej świątyni z XII/XIII wieku. W XIV wieku przewyższała ona kalenice dachów nawy i prezbiterium zaledwie o jedną kondygnację. Przysadzista bryła wieży nie była podparta przyporami i ze względu na szczelinowe otwory przypominała budowlę obronną. Całość budynku miała znacznie wydłużoną formę o jednolitym kształcie, ze względu na zbliżoną szerokość wszystkich trzech elementów i brak bocznych aneksów.
We wnętrzu kościoła przyziemie wieży otwarte zostało na nawę i prezbiterium powiększonymi w XIV wieku arkadami o ostrołucznych archiwoltach, z zewnętrznymi i wewnętrznymi uskokami fazowanymi, niknącymi w ścianach bez pośrednictwa gzymsów. Przestrzeń pomiędzy arkadami musiała tonąć w półmroku, doświetlał ją bowiem tylko jeden szczelinowy, rozglifiony do wnętrza otwór po stronie południowej. Nawa i prezbiterium pierwotnie mogły być oświetlane wąskimi oknami ostrołucznymi z trójlistnymi zamknięciami. Przypuszczalnie wielkością lub dekoracyjnością wyróżnione było wschodnie okno prezbiterium, przez które promienie słoneczne padały na ołtarz. Żadna z części kościoła nie była przykryta kamiennym sklepieniem. Jak w większości wiejskich walijskich kościołów stosowano otwartą więźbę dachową lub drewnianą kolebkę.
W XV wieku dobudowana została prostokątna nawa północna, otwarta na starszy korpus pięcioma arkadami opartymi na czterech filarach i dwóch półfilarach przyściennych. Od przeciwnej strony południowej główne wejście do nawy poprzedzono sporej wielkości późnogotycką kruchtą. W jej przyziemiu w ścianie szczytowej osadzono portal uformowany w bogato profilowany ośli grzbiet z kwiatonem, flankowany płaskorzeźbionymi sterczynami i późnogotyckimi żabkami. We wnętrzu obok wejścia do nawy utworzono wąski portal do spiralnej klatki schodowej prowadzącej na piętro. Ponadto u schyłku średniowiecza, na przełomie XV i XVI wieku, podwyższona została wieża, podparta od północy i południa uskokowymi przyporami, na najwyższym piętrze z każdej strony wyposażona w duże dwudzielne okna maswerkowe.
Stan obecny
Kościół został częściowo przekształcony na skutek nowożytnych prac budowlanych. Dotknęły one zwłaszcza przemurowaną nawę północną z odnowionymi filarami i arkadami. Bryła świątyni powiększona została również znacznie na skutek dostawienia zakrystii po północnej stronie wieży i prezbiterium. Większość okien została wymieniona w okresie wiktoriańskim, jednak częściowo są one kopiami wcześniejszych, średniowiecznych. Oryginalne otwory widoczne są w elewacjach wieży, cenne jest zwłaszcza najniższe okno szczelinowe po stronie południowej. Wewnątrz nawy głównej zachowała się średniowieczna więźba dachowa, a pod wieżą XIV-wieczne arkady.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Newman J., The buildings of Wales, Gwent/Monmouthshire, London 2000.
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.