Caerwent – miejskie mury obronne

Historia

   Rzymskie miasto Venta Silurum zostało założone około 75 roku n.e. na ziemiach podbitego celtyckiego plemienia Sylurów. We wczesnym okresie istnienia nie posiadało jeszcze żadnych obwarowań, gdyż aby je wznieść potrzebne było cesarskie zezwolenie, które dla świeżo podbitych ludów nie było udzielane.
   Pierwsze drewniano – ziemne fortyfikacje zbudowano do końca II wieku n.e. Powód ich powstania nie jest jasny, gdyż Venta Silurum było ośrodkiem administracyjnym, a nie wojskowym. Niektórzy historycy twierdzą, że zbudowano je dla celów prestiżowych lub w celu ułatwienia ściągania podatków, ale bardziej prawdopodobne wydaje się, że zostały wzniesione w odpowiedzi na zewnętrzne zagrożenie w postaci najazdów irlandzkich piratów.
   Około 290 roku z pobliskiego Caerleon (Isca) wycofany został legion II Augusta. Wraz ze wzrostem zagrożenia najazdami, stało się to impulsem do budowy kamiennego muru oraz kamiennych baszt pięćdziesiąt lat później. W XI wieku obwarowania wciąż funkcjonowały, jako że zostały wykorzystane przez normańskich najeźdźców przy wznoszeniu w ich obrębie drewnianej strażnicy. W kolejnych stuleciach były z pewnością zbyt rozległe dla podupadłego miasta i stopniowo obróciły się w ruinę.

Architektura

   Pierwsze obwarowania miejskie składały się z rowu w kształcie litery V i ziemnego wału. Ten ostatni został zbudowany z ziemi wykopanej w czasie kopania rowu i wzmocniony drewnianymi palami dla stabilności. Był on zwieńczony palisadą, za którą zapewne funkcjonował chodnik dla obrońców. Szerokość wału wynosiła 9 metrów, a na niektórych odcinkach przetrwał on do dzisiaj do wysokości 1,8 metra, choć pierwotnie z pewnością był wyższy.
   Do miasta prowadziły cztery bramy, po jednaj z każdej strony świata. Forma najstarszych bram pozostaje nieznana, jednak przyjmuje się, iż mieściły się one w tych samych miejscach co ich murowane następczynie, czyli po jednej z każdej strony świata, przy czym brama wschodnia i zachodnia będące wylotem głównej ulicy znajdowały się pośrodku kurtyn obwarowań, a północna i południowa były rozmieszczone nieregularnie. Prawdopodobne wynikało to z powodu istnienia już wcześniej ustalonej sieci dróg i zabudowań.
   Kamienne obwarowania powstałe na przełomie III i IV wieku n.e. składały się z muru o wysokości 7-
7,5 metrów. Jego grubość u podstawy wynosiła aż 3 metry, jednak z powodu odsadzek po wewnętrznej stronie obwodu zwężała się u góry do około 2 metrów, co mimo wszystko wystarczało by pomieścić na nim chodnik dla obrońców. Zewnętrzna część muru, nie licząc lekko poszerzonego cokołu, była z grubsza pionowa. Po wewnętrznej stronie muru w odstępach co około 60 metrów umieszczono kamienne występy o pełnej grubości do samej góry zamiast serii odsadzek. Nie miały one za zadanie wzmacniać konstrukcji muru, lecz prawdopodobnie były powiązane z drewnianymi schodami prowadzącymi na chodnik obronny w koronie muru, albo stanowiły jego poszerzenie umożliwiające ustawienie balisty. Pięćdziesiąt lat później mur obronny został wzmocniony szeregiem pięciobocznych baszt wystających w całości przed lico muru. Były one otwarte od strony miasta, dwupiętrowe i posiadały drewnianą platformę dla obrońców na szczycie. Prawdopodobnie wraz z murem zaopatrzone były w krenelaż, a najniższa kondygnacja służyła jako pozbawiony zewnętrznego oświetlenia magazyn. Baszty zostały dodane jedynie po północnej i południowej stronie miasta (6 po stronie południowej, 5 po stronie północnej).
   Jako, iż kamienne obwarowania znalazły się przed frontem starego wału, to w
zdłuż całego obwodu przekopany został wówczas nowy, drugi rów, aby uwzględnić zwiększoną przewagę wysokości, jaką obrońcy mieli z nowych obwarowań. Wewnętrzny przekop znalazł się w odległości 1,5 metra od muru i oddzielony był od zewnętrznego rowu płaskim terenem o szerokości 8-9 metrów. Zewnętrzny przekop otrzymał w przekroju kształt litery U o szerokości 7,3 metra i głębokości 1,8 metra.
  
Cztery bramy zostały również przebudowane na kamienne. Składały się one z dwóch czworobocznych baszt flankujących przejazd pomiędzy nimi, przy czym główne bramy: wschodnia i zachodnia, w celu udrożnienia ruchu najpewniej zaopatrzono w dwa portale bramne, usytuowane jeden obok drugiego, natomiast mniej ważne bramy północna i południowa mieściły jedynie po jednym przelocie bramnym. Ich przejazdy bramne miały około 3 metry szerokości. Pod koniec funkcjonowania miasta zostały zamurowane, a w celu zachowania komunikacji utworzono jedynie małe furty dla pieszych.
   W XI wieku w południowo-wschodnim narożniku murów wzniesiony został przez Normanów kopiec na którym ulokowano drewniany zamek typu motte and bailey. Kopiec zwieńczony był palisadą z drewna i chroniony z dwóch stron przez rzymskie mury oraz przez stary system zdwojonych przekopów.

Stan obecny

   Zachowane do czasów współczesnych mury miejskie w Caerwent, są jednym z najbardziej imponujących rzymskich zabytków w Wielkiej Brytanii. W najlepszym stanie przetrwały po stronie południowej miasta, gdzie są widoczne na całej długości od bramy wschodniej do zachodniej. W najlepiej zachowanych miejscach osiągają wysokość 5 metrów. Ocalały także dolne partie niektórych baszt oraz kopiec po południowo – wschodniej stronie na którym stał XI-wieczny normański zamek.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Brewer R., Caerwent Roman Town, Cardiff 2006.

Strona internetowa castlesfortsbattles.co.uk, Caerwent roman town.
Strona internetowa gatehouse-gazetteer.info, Caerwent town walls.