Historia
Kościół św Szczepana i Tathana został zbudowany w XIII wieku, prawdopodobnie przy użyciu kamieni z ruin rzymskiego fortu Venta Silurum. Choć wiadomo iż w Caerwent także przed okresem normańskim istniał kościół, to jednak nie ma dowodów na to, że znajdował się on na miejscu średniowiecznej budowli. W XV wieku kościół św Szczepana został przebudowany i powiększony; do istniejącej budowli dodano kruchtę i wieżę. Kolejne zmiany przeprowadzono w okresie reformacji, kiedy to usunięto boczne, południowe kaplice. W latach 1893-1894 i ponownie w latach 1910-1912 kościół został odrestaurowany. W trakcie ostatniej renowacji wzniesiono również niewielką nawę południową. W 1968 roku została dobudowana zakrystia po południowej stronie prezbiterium.
Architektura
Kościół średniowieczny początkowo składał się z prostokątnej w planie nawy i również prostokątnego ale węższego prezbiterium po stronie wschodniej. Przy południowej ścianie prezbiterium umieszczono trzy arkady, które prowadziły do nieistniejącej już kaplicy. Także nawa w średniowieczu sąsiadowała od południa z boczną kaplicą, otwartą we wnętrzu dwoma arkadami.
Prezbiterium od wschodu przepruto dwoma ostrołukowymi, wąskimi oknami, wypełnionymi trójlistnymi maswerkami i rozglifionymi do wnętrza. Przypuszczać można, iż również okna nawy pierwotnie były niewielkie, ostrołuczne, o wykroju charakterystycznym dla wczesnego gotyku. Wnętrze kościoła nie zostało zasklepione, zastosowano jedynie drewnianą kolebkę i płaski strop. Bogato oprofilowano ostrołuczną arkadę tęczy rozdzielającą prezbiterium od nawy, flankowaną walkami z kapitelami.
W XV wieku do nawy dobudowana została piętrowa kruchta od strony północnej i czworoboczna wieża od strony zachodniej, wyróżniająca się narożnym gargulcami i wieloboczną wieżyczką schodową. W trakcie tych prac w ścianie północnej nawy umieszczono późnogotyckie okna trójdzielne: jedno ostrołuczne a drugie czworoboczne.
Stan obecny
Obecny kościół różni się od średniowiecznej budowli. Przy południowej ścianie prezbiterium widoczne są trzy arkady z XIII wieku, które prowadziły do nieistniejącej już kaplicy, a dwie arkady w ścianie południowej nawy po bocznej kaplicy, zniszczonej zapewne w XVI wieku. Dziś jej miejsce zajmuje neogotycka niewielka nawa południowa. Północne okna prezbiterium są efektem wiktoriańskiej renowacji, pierwotne lancetowe otwory zachowały się natomiast w ścianie wschodniej prezbiterium, a późnogotyckie w ścianie północnej nawy. Kościół jest w posiadaniu paru rzymskich zabytków, między innymi ołtarza poświęconego bogu Marsowi, datowanego na 152 rok n.e. oraz posągu Tyberiusza Klaudiusza Paulinusa, dowódcy legionu drugiego Augusta, który stacjonował w Caerleon.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Church of St Stephen and St Tathan (Tatheus), A Grade II Listed Building in Caerwent, Monmouthshire.