Brecon – klasztor dominikański

Historia

   Klasztor dominikański św. Mikołaja w Brecon ufundowany został przed 1269 rokiem, kiedy to został po raz pierwszy odnotowany w źródłach pisanych. Przypuszcza się, iż jego budowę rozpoczęto około 1240 roku. Wielkim dobroczyńcą klasztoru, podobnie jak czterech innych walijskich konwentów dominikańskich, była królowa Elżbieta kastylijska, żona Edwarda I. Niewiele wiadomo  o późniejszej historii dominikanów w Brecon poza tym, iż w odróżnieniu od innych konwentów nie angażowali się w nauczanie. W chwili rozwiązania klasztoru w 1538 roku byli oni jednym z najmniejszych domów zakonnych na terenie Walii z 6 akrami ziemi  i niewielkim ogrodem. Po kasacie zabudowania klasztoru przeznaczono na świecką, a następnie publiczną szkołę Christ College.
   W XVII wieku miejscowe dobra kupił Roger Thomas. W trakcie wojny domowej, we wczesnych latach 60-tych obawiał się on, iż zostaną mu odebrane, dlatego rozebrał i rozsprzedał większość budynków z przeznaczeniem na sprzedaż kamienia i ołowiu z dachów. W kolejnych latach duża część zabudowań poklasztornych popadła w ruinę, a ta która uniknęła rozbiórki została poddana wiktoriańskiej renowacji w XIX stuleciu.

Architektura

   Klasztor usytuowano poza średniowiecznym miastem Brecon, po drugiej stronie rzeki Usk, w pobliżu przeprawy. Dedykowany św. Mikołajowi kościół klasztorny wzniesiono na planie wydłużonego prostokąta do którego nawy od wschodu wzniesiono tej samej szerokości lecz nieco krótsze prostokątne prezbiterium. Łącznie oba elementy osiągnęły aż około 80 metrów długości. W XIV wieku kościół został powiększony po stronie północnej o wąską boczną nawę oraz kaplicę na jej przedłużeniu po stronie wschodniej. Po stronie południowej prezbiterium usytuowana była zakrystia.
   Zabudowania klasztorne znajdowały się po stronie południowej kościoła. Łączyło się z nim prostopadle zachodnie i wschodnie skrzydło oraz otoczony krużgankami wirydarz. Trzecie skrzydło zamykało dziedziniec od strony południowej. W ich obrębie oprócz nakazanych przez zakonną regułę pomieszczeń takich jak dormitorium, kapitularz, czy refektarz, znajdowała się również komnata opata (lub pomieszczenie dla gości) o wymiarach 20 x 10 metrów z zachowaną do dziś XIV-wieczną otwartą więźbą dachową.  Całość konwentu otoczona była murem w obręb którego prowadził budynek bramny.

Stan obecny

   Do dnia dzisiejszego zachowało się prezbiterium kościoła klasztornego oraz mur jego nawy głównej do wysokości okiennych parapetów i część północnej arkady. Ściany prezbiterium wraz z oknami są oryginalne, lecz połowie XIX wieku zostały wzniesione ponownie od fundamentów, przy użyciu pierwotnych materiałów budowlanych. Przetrwały również dwa z pomieszczeń klasztornych: refektarz lub infirmeria oraz prawdopodobnie komnata opata z widoczną XIV-wieczną otwartą więźbą dachową. Na terenie dawnego klasztoru funkcjonuje szkoła dlatego zwiedzanie może być utrudnione.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Burton J., Stöber K., Abbeys and Priories of Medieval Wales, Chippenham 2015.
Salter M., Abbeys, priories and cathedrals od Wales, Malvern 2012.

Strona internetowa coflein.gov.uk, St Nicholas’ Priory, Brecon (Dominican), kater college.
Strona internetowa wikitree.com, History of Christ College and Awbrey Chapel, Brecon, Wales.