Historia
Kościół św. Cadwaladra w Bishton prawdopodobnie zbudowany został na przełomie XIII i XIV wieku, natomiast w XV wieku został powiększony o wieżę. Służył jako świątynia parafialna, ale i obsługiwał mieszkańców pobliskiego dworu biskupiego (w 1391 roku miał w nim umrzeć podczas epidemii biskup John Pascall). Gruntowną wiktoriańską renowację kościoła przeprowadził w 1887 roku architekt John Prichard, który wymienił w nawie i prezbiterium posadzki, więźbę dachową, część okien i większość wyposażenia. W okresie tym dobudowana została także kruchta.
Architektura
Kościół średniowieczny składał się z wczesnogotyckiej, pojedynczej, prostokątnej w planie nawy, nieco węższego, niższego i zdecydowanie krótszego prezbiterium oraz z późnogotyckiej wieży o czworobocznej podstawie równej szerokością nawie. Z narożnika północno – wschodniego tej ostatniej wysunięto ryzalitowo wieżyczkę komunikacyjną, zaś elewacje przedzielono horyzontalnie gzymsami kordonowymi. Zwieńczanie wieży otrzymało formę typową dla późnośredniowiecznych kościołów walijskich, mianowicie utworzono blankowane przedpiersie, choć osadzono je na gzymsie a nie na częściej spotykanych wspornikach.
Początkowo kościół oświetlały w przeważającej większości średniej wielkości okna zamknięte trójliściami, niekiedy, jak w ścianie południowej prezbiterium, umieszczone parami, obok siebie. Późniejszą wieżę na najwyższej kondygnacji dzwonnej otworzono już na każdą stronę świata dużymi oknami ostrołucznymi, dzielonymi laskowaniem na dwa prześwity zwieńczone pięcioliściami, trójliściami i łukami w ośle grzbiety.
Wnętrze kościoła najpewniej przykryte było otwartą więźbą dachową, a nawę od prezbiterium oddzielała ostrołucznie zamknięta arkada tęczy. Być może tak jak po nowożytnej renowacji miała ona oryginalnie gładką i uskokową formę. Ozdabiały ją cztery ludzkie głowy (mnicha, zakonnicy, mężczyzny i kobiety), po dwie od strony nawy i dwie od strony prezbiterium.
Stan obecny
Kościół zachował pierwotny układ przestrzenny, zniekształcony jedynie nieco nowożytną kruchtą po stronie północnej. Spośród średniowiecznych detali architektonicznych zachowało się XIV-wieczne okno północne w nawie, trzy XIV-wieczne okna południowe i jedno północne w prezbiterium oraz cztery okna XV-wieczne na najwyższej kondygnacji wieży. Oryginalny jest także portal wejściowy w kruchcie, pozostałe natomiast okna i portale zostały wymienione lub przebite w XIX wieku. Przetrwała także wewnątrz kościoła XIV-wieczna chrzcielnica i XV-wieczna kropielnica. Nie ma pewności co do arkady tęczy, wydaje się jednak, iż obecna jest rekonstrukcją utworzoną z elementów oryginalnego łuku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The old parish churches of Gwent, Glamorgan & Gower, Malvern 2002.
Strona internetowa britishlistedbuildings.co.uk, Parish Church of St Cadwaladr A Grade II Listed Building in Bishton, Newport.