Historia
Grobowiec zwany Barclodiad y Gawres zbudowany został około 3000-2500 rok p.n.e. Służył on jako plemienne miejsce pochówku i religijnych zgromadzeń miejscowej wczesnorolniczej społeczności, funkcjonując przez kilka pokoleń. Kres jego użytkowania nastąpił wraz z nadejściem epoki brązu. W trakcie badań archeologicznych wewnątrz odkryto dwa męskie pochówki ciałopalne, a w centralnej komorze ślady po ognisku i resztki pożywienia. Znaczenie przeprowadzanych ceremonii pozostaje nieznane. Grobowiec został odkryty i przebadany w latach 50-tych XX wieku, kiedy to zrekonstruowano jego ziemną kopułę. W okresie nowożytnym nadano mu nazwę Barclodiad y Gawres, co w języku polskim oznacza „fartuch olbrzyma” i wywodzi się z lokalnej tradycji.
Architektura
Barclodiad y Gawres usytuowany został na skalistym, najwyższym punkcie przybrzeżnego cypla Mynydd Cnwc. Otrzymał formę grobowca krzyżowo – korytarzowego, z pojedynczym centralnym przejściem prowadzącym z północy do nieregularnej, centralnej komory z kamiennym stropem osadzonym na wspornikowo położonych kamieniach. Ze środkowej komory poprowadzono trzy kolejne odgałęzienia do pomniejszych komór, nadając całości w planie kształt krzyża. Zachodnia komora posiadała mniejszy aneks w którym odkryto spalone pozostałości dwóch mężczyzn. Pomieszczenia i korytarze wsparto na parudziesięciu kamieniach, a całość przykryta została kamienno – ziemnym kopcem (cairn) o średnicy 27 metrów i wysokości co najmniej 1,8 metra. Trzy kamienie w korytarzu oraz końcowe kamienie w komorze zachodniej i wschodniej pokryte zostały wyrytymi rysunkami w formie zygzaków, spirali i rombów. Budowla została wzniesiona bez użycia metalowych narzędzi.
Stan obecny
Barclodiad y Gawres jest dziś największym zachowanym neolitycznym miejscem pochówku na terenie Walii. Dzięki przeprowadzonym w XX wieku pracom rekonstrukcyjnym jest obecnie znakomity przykładem neolitycznego, przykrytego kopcem grobowca korytarzowego, choć sklepienie jego komory niestety wzmocnione zostało cementową wylewką. Grobowcem opiekuje się walijska organizacja dziedzictwa Cadw, udostępniająca go do zwiedzania również od wewnątrz, od kwietnia do października w weekendy i święta.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Castleden R., Neolithic Britain: New Stone Age sites of England, Scotland and Wales, London 1992.
The Royal Commission on The Ancient and Historical Monuments and Constructions in Wales and Monmouthshire. An Inventory of the Ancient Monuments in Anglesey, London 1937.