Historia
Whittingehame w XIV wieku stanowiło własność earlów March. Dzierżyli oni je aż do 1372 roku, kiedy to George Dunbar, dziesiąty earl March, przyznał miejscowe dobra sir Jamesowi Douglasowi z Dalkeith, który poślubił jego siostrę Agnes. Wieżę mieszkalną wybudował któryś z jego potomków około przełomu XV i XVI wieku. W 1660 roku Whittingehame przypadło Alexandrowi Seton, pierwszemu lordowi Kingston, który poślubił Elizabeth, córkę sir Archibalda Douglasa z Whittinghame i dziedziczkę jej brata Archibalda. W późniejszym okresie właścicielami wieży byli członkowie rodu Hay. W 1817 roku Whittinghame kupił James Balfour z Balbirnie, po którym wieża przeszła na jego potomków.
Architektura
Wieżę zbudowano na zachodnim brzegu strumienia Whittinghame Water, który przepływał głębokim jarem w odległości parudziesięciu metrów od budowli. W planie wieża otrzymała formę litery L, składającą się z wydłużonego na linii północ – południe głównego bloku o wymiarach 9,3 x 7,3 metra oraz mniejszego skrzydła po stronie północno – wschodniej o wymiarach 4 x 4,3 metra. Nietypowe było wysunięcie mniejszego skrzydła nie z dłuższej ściany głównego bloku ale z elewacji krótszej, szczytowej przez co całość uzyskała mniej zwarty kształt. Odmiennie też od większości tego typu budowli wejście umieszczono nie w kącie pomiędzy oboma częściami wieży, ale w ścianie północnej skrzydła, gdzie umieszczona została również klatka schodowa (czworoboczna w przyziemiu, a wyżej spiralna). Połączyła ona wszystkie cztery kondygnacje oraz górną, otwartą galerię obronną schowaną za wysokim przedpiersiem z krenelażem i otaczającą przykryte dwuspadowym dachem poddasze (osobne dla głównego i bocznego skrzydła).
Przyziemie głównej części wieży wypełniła pojedyncza, sklepiona kolebkowo komora, wyposażona w półpiętro dostępne z klatki schodowej. Jej wnętrze oświetlały tylko dwa otwory, pierwotnie zapewne niewielkie, mogące w razie konieczności służyć za otwory strzeleckie. Zarówno komora jak i półpiętro musiały pełnić funkcje gospodarcze, służąc jako spiżarnia i piwniczka na wino.
Pierwsze piętro wieży wypełniło główne pomieszczenie reprezentacyjne (hall) o wymiarach 6,5 x 4,6 metra. W jego południowej części ścianę wschodnią i zachodnią przepruto oknami osadzonymi w głębokich wnękach, natomiast w ścianie południowej umieszczono nieduży kominek. Północna część komnaty pierwotnie odgrodzona była lekką przegrodą na wysokości małego okna zachodniego, w celu wydzielenia pomieszczenia gdzie służba przygotowywała posiłki i oczekiwała na wezwania. Dodatkowo w północno – wschodniej części w grubości muru znajdowały się dwie komory służące za latryny, a w ścianie północnej nieduża półka ścienna. Komnata przykryta była łaskim, drewnianym stropem, podobnie jak dwa wyższe piętra przeznaczone na cele mieszkalne, ale mające bardziej prywatny charakter.
Stan obecny
Wieża przetrwała do czasów współczesnych, lecz nie uniknęła przekształceń nowożytnych. Jej okna uległy powiększeniu, przebito nowe wejście po stronie wschodniej, wewnątrz wymieniono stropy i zmieniono wystrój, a po stronie wschodniej przystawiono XVII-wieczne zabudowania. Zabytek znajduje się w dobrym stanie, jest obecnie własnością prywatną i zamieszkiwaną dlatego zwiedzanie jego wnętrz nie jest możliwe.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.
Lindsay M., The castles of Scotland, London 1995.
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Eighth report with inventory of monuments and constructions in the county of East Lothian, Edinburgh 1924.
Tranter N., The fortified house in Scotland, volume I, south-east Scotland, Edinburgh-London 1962.