Historia
Wieża mieszkalna Wardhouse przypuszczalnie wzniesiona została w zbliżonym okresie co znajdujące się niedaleko, bardzo podobne stylistycznie wieże Bonshaw i Robgill, a więc około pierwszej połowy XVI wieku. Być może także jej fundatorami byli przedstawiciele rodu Irvine. Nie wiadomo jak długo była użytkowana i kiedy została opuszczona lub zniszczona. W 1877 roku przetrwałe pozostałości zostały zabezpieczone i częściowo odbudowane.
Architektura
Wieżę wzniesiono na północnym brzegu Kirtle Water, w bliskiej odległości od stromych stoków opadających na południowym – zachodzie ku dolinie rzeki. Otrzymała ona w planie kształt prostokąta o wymiarach 9,6 x 7 metrów, przy murach grubości 1,7 metra na poziomie przyziemia. Pierwotnie mieściła ona trzy kondygnacje oraz typowe dla szkockich wież mieszkalnych poddasze, otoczone galerią obronną chronioną przez osadzone na konsolach przedpiersie. Wokół wieży pierwotnie przebiegał kamienny, zapewne niezbyt wysoki mur oraz co najmniej jeden pomocniczy budynek o wymiarach około 9,6 x 6 metrów.
Wejście do wieży prawdopodobnie znajdowało się we wschodniej części ściany południowej. Komunikację pionową zapewniała spiralna klatka schodowa osadzona w grubości muru narożnika północno – wschodniego, doświetlana wąskimi otworami szczelinowymi. Przyziemie zaopatrzono w horyzontalne otwory strzeleckie, pozostałe zaś okna wieży były szersze ale i tak niewielkie, czworoboczne, o profilowanych od zewnątrz ościeżach, wewnątrz zaś osadzone we wnękach zwieńczonych łukami odcinkowymi. Dla bezpieczeństwa były one zakratowane i zamykane drewnianymi okiennicami. Poza tym elewacje zewnętrzne były surowe i proste, jedynie tuż pod konsolami przedpiersia poprowadzono wałek gzymsu.
Wewnątrz przyziemie było podsklepione. Być może posiadało ono wydzielone drewnianym stropem półpiętro, na co wskazywałoby jedno z wysoko osadzonych okien ze schodkowym poszurem. Kondygnacja ta z pewnością pełniła rolę gospodarczą jako spiżarnia oraz w razie potrzeby obronną gdy trzeba było ostrzelać przedpole z nisko umieszczonych strzelnic. Pierwsze piętro tradycyjnie zajmowane było przez aulę (hall), pomieszczenie dzienne o reprezentacyjnym charakterze. Ogrzewał je kominek osadzony w ścianie zachodniej i oświetlało co najmniej jedno okno od północy, zaopatrzone we wnęce w ścienną półkę. Kolejna podobna, czworoboczna, zamykana drzwiczkami półka znajdowała się obok kominka. Aula, podobnie jak prywatna komnata mieszkalna na drugim piętrze, przykryta była płaskimi stropami.
Stan obecny
Do czasów współczesnych zachowała się praktycznie w całości jedynie ściana północna wieży, sięgająca obecnie poziomu konsol podtrzymujących niegdyś przedpiersie. Tą samą wysokość ma dziś jeszcze fragment ściany zachodniej, zachowany w nieco większej niż połowa długości oraz krótki odcinek ściany wschodniej, około 1/3 pierwotnej długości. Boczne, krótsze ściany zostały odnowione i wzmocnione w drugiej połowie XIX wieku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 3, Edinburgh 1889.
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Seventh report with inventory of monuments and constructions in the county of Dumfries, Edinburgh 1920.