Historia
Most nad rzeką Devon w pobliżu Tullibody, na jednej z głównych dróg wiodących do Stirling z Alloway, Clackmannan i hrabstwa (shire) Fife, zbudowany został na początku XVI wieku, prawdopodobnie z fundacji filantropa Roberta Spittala (Sibbalda), dworskiego krawca na dworze Jakuba IV.
Pierwsze zniszczenia most odniósł już w 1560 roku, gdy William Kirkcaldie z Grange uszkodził jedno lub dwa przęsła by uniemożliwić francuskim żołnierzom przejście rzeki, choć ci mieli wykorzystać do tego celu zdemontowany dach z pobliskiego kościoła farnego. Z racji dużego znaczenia most odbudowano, być może przy wsparciu rady miejskiej miasta Stirling. W 1600 roku naprawy przeprowadzać miał Robert Seton, choć już szesnaście lat później most miał znajdować się w złym stanie. Przed 1616 rokiem przedłużono go ku zachodowi i naprawiono, lecz w 1663 roku z dwóch głównych arkad miały odpadać kamienie, co wymusiło kolejne, prowadzone na szybko prace remontowe. Fundusze na ich przeprowadzenie zbierano pobierając myto przy rogatkach umieszczonych na przedmościach. Między innymi w ten sposób sfinansowano naprawy z 1697 roku powierzone mistrzowi murarskiemu Tobiasowi Bauchop, w trakcie których zbudowano, czy też odnowiono wschodnie przęsło. Kolejne liczne naprawy prowadzono również w XVIII i XIX stuleciu.
Most stanowił główną przeprawę przez rzekę Devon do 1915 roku, kiedy to w niewielkiej odległości, po północnej stronie, wzniesiono nową, stalową przeprawę. Ostatnia gruntowna naprawa mostu miała miejsce w latach 2003 – 2005.
Architektura
Pierwotnie most prawdopodobnie składał się jedynie z dwóch przęseł przerzuconych nad szerokim na około 15 metrów korytem rzeki Devon. Tworzyły go dwie lekko ostrołuczne, profilowane uskokami arkady, każda z czterema grubymi żebrami. Rozdzielono je masywnym filarem o ścianach skierowanych pod ostrym kątem w stronę nurtu. Szerokość mostu wynosiła około 3,5 metra. Długość została znacznie zwiększona na skutek późniejszych przekształceń, zwłaszcza po stronie zachodniej, ze względu na częste wylewy rzeki, zwłaszcza na lewym brzegu. Nowsze przęsła otrzymały już arkady półkoliste, zaś wieńczący je przejazd utworzył usytuowane pod skosami zwężenia i skręty, zapewne mające ułatwić ewentualną obronę i utrudnić przemarsz wojsk.
Stan obecny
Obecnie most jest bardzo długą, przeszło 134 metrową budowlą, utworzoną na skutek powiększenia późnośredniowiecznej przeprawy w okresie nowożytnym. Najstarszym zachowanym elementem są dwie ostrołuczne arkady nad głównym nurtem rzeki, choć znajdujące się już nad nimi przedpiersie powstało w trakcie którejś ze współczesnych renowacji, a arkada wschodnia została odnowiona pod koniec XVII wieku. Most służy dziś wyłącznie do ruchu pieszego. Znajduje się pod opieką rządowej organizacji Historic Scotland.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., Medieval bridges, Malvern 2015.
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Eleventh report with inventory of monuments and constructions in the counties of Fife, Kinross, and Clackmannan, Edinburgh 1933.