Historia
Wieża mieszkalna Sorbie (nazwa ta oznaczała „dom pośród bagien”) wzniesiona została w drugiej połowie XVI wieku, na ziemiach należących od końca XV wieku do rodu Hannay. Jej fundatorem był Alexander Hannay of Sorbie, dzierżący miejscowe dobra od 1569 do swej śmierci w 1612 roku, prowadzący za życia liczne spory i konflikty z klanami Murrayów, Stewartów, Dunbarów i Kennedych. W 1626 roku jego potomkowie sprzedali Sorbie sir Patrickowi Agnew. Kolejnymi właścicielami byli od 1677 roku Stewartowie z Garlies, zamieszkujący w Sorbie do 1748 roku. Po śmierci ostatniego z dziedziców wieża opustoszała i popadła w ruinę.
Architektura
Wieża Sorbie otrzymała w planie kształt litery L mierzącej na odcinku dwóch najdłuższych boków 12,2 oraz 12,5 metra, przy czym mniejsze skrzydło południowo – wschodnie miało około 6 metrów szerokości. Była to więc budowla okazała, o znacznych rozmiarach, masywna. Wejście do niej tradycyjnie umieszczono w kącie pomiędzy głównym prostokątnym skrzydłem zachodnim a mniejszym skrzydłem wschodnim na rzucie kwadratu. Właśnie w ścianie północnej tego ostatniego umieszczono portal wejściowy, flankowany otworem strzeleckim przebitym w ścianie wschodniej większego skrzydła. Górna część wieży z racji późnego okresu powstanie nie posiadała już galerii obronnych, a jedynie narożne bartyzany. Obie części wieży przykryte były dwuspadowymi dachami opartymi na ścianach szczytowych pośrodku których znajdowały się kominy. Całość prawdopodobnie otaczała fosa oraz kamienny mur wydzielający niewielki dziedziniec.
Wszystkie pomieszczenia przyziemia wieży zwieńczone zostały sklepieniami kolebkowymi i połączone z korytarzem prowadzącym od wejścia. Mieściły się tam dwie mniejsze komory doświetlane pojedynczymi otworami szczelinowymi (z których wschodnia ulokowana była pod klatką schodową), jedna nieco większa komora oświetlana dwoma otworami oraz usytuowana po stronie północnej kuchnia. Jej północna ściana w całości wypełniona była okazałym paleniskiem o szerokości 5,3 metra, wewnątrz którego z jednej strony znajdowało się małe okienko, a z drugiej wnęka ścienna. Sama kuchnia oświetlana była nieco większymi oknami z dwóch stron.
Trzy górne piętra przykryte były w całości płaskimi, drewnianymi stropami. W odróżnieniu od gospodarczego przyziemia pełniły funkcje mieszkalne i reprezentacyjne (aula). Komunikację pomiędzy nimi zapewniała nadwieszana obła wieżyczka mieszcząca spiralną klatkę schodową, osadzona tuż nad wejściem do wieży, ale na pierwsze piętro wchodzono obszerną czworoboczną klatką schodową wypełniającą większość południowo – wschodniego skrzydła wieży. Aula (8,2 x 5 metrów) zajmowała całą przestrzeń pierwszego piętra głównej części wieży. Ogrzewał ją okazały kominek w ścianie wschodniej, posiadała dwie małe komory w grubości muru północnego (flankujące przewód kominowy) i trzy szafki ścienne. Mniejsze kominki najpewniej ogrzewały pozostałe komnaty mieszkalne znajdujące się na drugim piętrze.
Stan obecny
Wieża zachowała się w formie ruiny z większością murów obwodowych, ale bez zadaszenia i z zawalonymi stropami a nawet sklepieniem nad kuchnią. Dlatego oglądana może być jedynie z zewnątrz, szczególnie, iż stan murów nie jest najlepszy. Podobno klucze do wieży uzyskać można w sklepie w pobliskiej wsi Garlieston.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.
Lindsay M., The castles of Scotland, London 1995.
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 3, Edinburgh 1889.
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Fourth report and inventory of monuments and constructions in Galloway (Volume I), county of Wigtown, Edinburgh 1912.