Historia
Wieża Repentence zbudowana została na początku drugiej połowy XVI wieku przez Johna Maxwella, lorda Herries, właściciela pobliskiej siedziby Hoddom, jako budowla strażniczo – ostrzegawcza. Według tradycji szukał on odkupienia i wybaczenia za swe starsze przewiny i śmierć wielu członków swego rodu, których miał pozostawić w angielskiej niewoli w zamian za dobra Herries. Dlatego też nadać miał budowli nietypową nazwę Skrucha, czy też Pokuta. Według jednej z innych wersji pokuta była wymagana z powodu rozebrania pobliskiej kaplicy na materiał budowlany, potrzebny do wzniesienia wieży mieszkalnej w Hoddom.
W 1570 roku wieża miała zostać uszkodzona w trakcie angielskiego najazdu. Po kilku latach została odbudowana, być może przy użyciu budulca z funkcjonującego na wzgórzu Trailtrow kościoła, także spustoszonego w trakcie walk. Już jednak na początku XVII wieku, po wstąpieniu w 1603 roku na angielski tron szkockiego króla Jakuba VI, jej znaczenie podupadło. Była jednak utrzymywana do końca XVII wieku i jeszcze prawdopodobnie na początku XVIII stulecia przeprowadzono jej naprawę w związku z umieszczeniem wewnątrz gołębnika. Kolejne mniejsze modyfikacje wprowadzono w XIX stuleciu, ale szczęśliwie wieża przetrwała do okresu gdy zabytki architektury objęte zostały ochroną.
Architektura
Wieżę wzniesiono na szczycie stożkowatego wzgórza Trailtrow o wysokości około 90-120 metrów i szczególnie stromych, skalistych skarpach po stronie zachodniej oraz częściowo północnej. Dawało ono dobry widok w dół doliny rzeki Annan i na równinę Solway Firth, a zarazem widoczne było z nieodległego zamku Hoddom. Wzgórze pierwotnie zajęte miało być przez nieduży kościół, być może częściowo rozebrany w trakcie budowy lub przebudowy wieży.
W planie wieża otrzymała kształt zbliżony do kwadratu o wymiarach zewnętrznych 7,3 x 6,6 metra, przy murach grubości 1,7 metra oraz wysokości 9,1 metra do poziomu przedpiersia, była to więc budowla stosunkowo niewielka. Wejście do niej utworzono po stronie północnej (skierowanej ku najwyższym skarpom wzniesienia), na wysokości pierwszego piętra (0,9 metra). Oprócz wysokości chronione było ono podwójnymi drewnianymi drzwiami oraz szczelinowymi otworami strzeleckimi w każdej ścianie (na poziomie pierwszego piętra dwoma od zachodu i po jednym z każdej pozostałej strony, przy czym kolejny otwór szczelinowy mógł się pierwotnie znajdować jeszcze po stronie południowej, gdzie w XIX wieku przebito duże okno). Dodatkowo wieżę wieńczyło osadzone na dwóch ciągłych uskokach przedpiersie osłaniające galerię obronną. Wszystko to wskazywało na przywiązywanie dużej wagi do obronności budowli.
Wnętrze wieży nie było typowe dla tradycyjnych szkockich wież mieszkalnych. Dwie najniższe kondygnacje rozdzielały drewniane stropy, pomiędzy którymi komunikację zapewniały drewniane schody lub drabina. Parter, czy też suterena, ciemna i zimna, doświetlana jedynie dwoma otworami strzeleckimi, pełniła rolę wyłącznie magazynową. Na pierwszym piętrze, podobnie jak i na innych kondygnacjach, nie było kominka ani latryn, natomiast w jednym z narożników na wysokości 0,6 metra umieszczono nietypowo ścienną półkę. Podobnie jak niżej, drabiną przedostawało się z pierwszego piętra w górę. Drugie piętro było zbliżone wyglądem do pierwszego, ale doświetlane dwoma małymi otworami i przykryte kamiennym sklepieniem, które podtrzymywało ściany poddasza i jego kamienny, czterospadowy dach. Pośrodku niego umieszczono komin, na poddaszu musiało być więc rozpalane palenisko, służące nie tylko do ogrzewania, ale i zapewne dawania sygnałów ostrzegawczych. Wejście z drugiego piętra na galerię obronną nietypowo zapewniały kamienne schody, utworzone nie w grubości muru ale częściowo osadzone na ścianie wschodniej a częściowo naruszające przestrzeń pomieszczenia.
Stan obecny
Wieża przetrwała do dnia dzisiejszego w bardzo dobrym stanie, będąc cennym i rzadkim na terenie Szkocji przykładem wieży strażniczej. Modyfikacje nowożytne ograniczyły się do wzniesienia kamiennych schodów wejściowych, przebicia jednego dużego okna (obecnie zamurowanego), oraz przekształcenia drugiego piętra na gołębnik. W XVII wieku odtworzone zostało także przedpiersie. Niestety obecnie zwiedzanie wnętrza wieży nie jest możliwe.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.
Lindsay M., The castles of Scotland, London 1995.
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 2, Edinburgh 1887.
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Seventh report with inventory of monuments and constructions in the county of Dumfries, Edinburgh 1920.
Tranter N., The fortified house in Scotland, volume III, south-west Scotland, Edinburgh-London 1965.