Historia
Pierwotny zamek, jeszcze konstrukcji drewniano – ziemnej, zbudowany został w XII wieku, w czasach gdy ziemie Caithness znajdowały się pod kontrolą królów Norwegii. Pierwszym jego znanym z imienia właścicielem był Reginald Cheyne, poświadczony w źródłach pisanych dopiero w pierwszej połowie XIV wieku. Po jego śmierci w 1345 roku Wick przeszło za sprawą koligacji małżeńskich na ród Sutherlandów, a w połowie XV wieku, ponownie za sprawą małżeństw między rodami, zamek przejęła rodzina Oliphant. W 1497 roku królewskie potwierdzenie własności miejscowych ziem otrzymać miał George Oliphant, syn Williama Oliphanta i Chrystian Sutherland.
W XVI wieku, pod rządami Oliphantów, zamek miał być oblegany w ramach międzyklanowych porachunków przez odziały skłóconych z Sutherlandami Sinclairów. Do oblężenia doszło w 1569 roku, gdy po bójce lorda Oliphanta w mieście Wick zamek najechał John Sinclair i zdobył go po ośmiu dniach z powodu braku wody przez obrońców. Spór zakończył się dopiero w 1604 roku, wraz z wykupieniem Wick przez George Sinclaira, earla Caithness, właściciela pobliskiego zamku Girnigoe.
W połowie XVII wieku zamek przeszedł w posiadanie lorda Glenorchy, który następnie sprzedał go sir Williamowi Dunbarowi z Hempriggs. Funkcje mieszkalne Wick pełniło do XVIII wieku, kiedy to w bliżej nieznanym czasie zostało porzucone, zapewne z powodu zbyt surowych warunków mieszkalnych, jak na nowożytne standardy.
Architektura
Zamek wzniesiono na bardzo długim i jednocześnie wąskim cyplu o wymiarach około 100 x 20 metrów, którego wysokie na 30 metrów klify pionowo opadały z trzech stron ku wodom Morza Północnego. Dzięki tak ukształtowanemu przez naturę terenowi, wystarczyło zabezpieczyć jedyną drogę dojazdową po stronie zachodniej, przecinając ją poprzecznym przekopem o szerokości około 9 metrów i głębokości 3 metrów. Przed nim wąski pas terenu, jeszcze ograniczony od północy i południa klifami, zajmowany był przez dwie czworoboczne budowle flankujące przejazd bramny, zapewne wieże połączone z krótką kurtyną muru lub drewniano – ziemnego wału. Wieże te poprzedzał drugi, zewnętrzny, dużo węższy od wewnętrznego przekop.
Główną budowlą zamku, chroniącą bramę wjazdową i jednocześnie osłaniającą cały podłużny dziedziniec ulokowany w tylnej części cypla, była czworoboczna w planie wieża mieszkalna o wymiarach 9 x 11 metrów i grubości murów około 2,1 metra. Usytuowana dłuższymi bokami w poprzek cypla pozostawiła ona na przejazd jedynie wąski fragment terenu po północnej stronie. Była to prosta i surowa budowla mieszcząca rozdzielone drewnianymi stropami przyziemie, trzy piętra i górną, otwartą kondygnację bojową, zapewne chronioną krenelażem. Stropy montowano na odsadzkach muru, z zachowaniem około 2,7 metrowych wysokości. Elewacje przeprute były jedynie wąskimi, rozglifionymi do wnętrza otworami szczelinowymi, przeważnie dwoma na jednej kondygnacji, choć ciemne pierwsze piętro posiadało tylko jeden otwór. Wejście najpewniej znajdowało się po najbezpieczniejszej wschodniej stronie, na wysokości pierwszego piętra. Przyziemie zapewne tradycyjnie pełniło rolę gospodarczą, natomiast główną kondygnacją reprezentacyjno – mieszkalną było pierwsze piętro, wyposażone w grubości muru południowo – wschodniego w latrynę. Jako, że nie umieszczono w grubości murów klatki schodowej, komunikacja pionowa odbywać się musiała za pomocą drabin lub schodów i włazów w stropach. Nie było także kominków, ogrzewano się więc zapewne przenośnymi żelaznymi koszami z paleniskami.
Wąski i podłużny dziedziniec zajmujący większą część cypla ograniczony był od północy i południa dwoma długimi skrzydłami zabudowań, ciągnącymi się na długości około 50 metrów. Mieścić się tam musiały pomieszczenia gospodarcze i pomocnicze: kuchnia, browar, stajnie, spichrze, domy służby itp. Tylną część cypla zajmowała wolna przestrzeń o wymiarach 21 x 14 metrów, przypuszczalnie miejsce w którym chroniono bydło lub urządzono ogród. Miejsce to otoczono murem, zapewne niezbyt wysokim z racji niedostępności cypla.
Stan obecny
Obecnie jedynym widocznym elementem murowanym zamku jest ruina zachowanej do wysokości około 9 metrów wieży mieszkalnej. Do takiego poziomu przetrwały mury po stronie północnej i zachodniej, natomiast część południowa i wschodnia uległa w znacznej części zawaleniu. Widoczne są także pozostałości położonego przed wieżą przekopu. Wstęp na teren zamku jest wolny. Uchodzi on dziś za jedną z najlepiej zachowanych, najstarszych budowli obronnych w rejonie Caithness.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.
Lindsay M., The castles of Scotland, London 1995.
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 3, Edinburgh 1889.
Salter M., The castles of western and northern Scotland, Malvern 1995.
Tabraham C., Scotland’s Castles, London 2005.
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Third report and inventory of monuments and constructions in the county of Caithness, Edinburgh 1911.