Historia
Wyspa Stroma na której wzniesiono zamek Mestag, we wczesnym średniowieczu stanowiła przyczółek i schronienie dla Skandynawów. W kolejnych wiekach Mestag według tradycji był jedną z twierdz słynnego pirata Sweyna (Svena Asleifssona). Miał on na Stromie w 1155 roku utknąć wraz ze swym przeciwnikiem earlem Haroldem Maddadssonem, kiedy to obaj zostali zmuszeni do pojednania podczas długiej i silnej burzy. Być może ówcześni mieszkańcy Stromy dołączali do Sweyna w jego grabieżach wzdłuż wybrzeża regionu Caithness, nie wiadomo jednak czy zamek Mestag wówczas już istniał. Raczej powstał w późniejszym okresie średniowiecza, choć mógł być poprzedzony jakąś pustelnią monastyczną lub wcześniejszymi obwarowaniami refugialnymi.
W połowie XV wieku, po otrzymaniu hrabiostwa (ang. earldom) Caithness, wyspę uzyskali na własność Sinclairowie, lecz od nieznanego okresu wchodziła ona także w zakres dóbr biskupów Caithness. Od 1659 roku dzierżył ją John Kennedy z Kairnmuck, lecz powróciła w ręce Sinclairów na początku XVIII wieku, pozostając w obrębie ich dóbr przez kolejne dwieście lat. Sam zamek najpewniej nie był już wówczas użytkowany. Jako, że nie pojawiał się na XVII-wiecznych mapach, przypuszczać można, iż najdalej pod koniec XVI wieku został opuszczony, zapewne z powodu zbyt surowych warunków mieszkalnych lub z powodu obsunięć przybrzeżnych skarp.
Architektura
Niewielki zamek wzniesiony został na wyspie Stroma, w jej południowo – zachodnim narożniku skierowanym w stronę cieśniny, która odgradzała wyspę od głównej, lądowej części Szkocji. Usytuowano go na wysokim klifie, w planie wielkości około 15 x 30 metrów, o bardzo stromych, praktycznie pionowych skarpach. Klif był całkowicie oddzielony na wschodzie od reszty wyspy szczeliną, pełniącą rolę fosy o szerokości około 6 metrów. Pierwotnie przerzucony musiał być przez nią drewniany most, przypuszczalnie w części zwodzony, chyba że w okresie średniowiecza istniało jeszcze naturalne połączenie, później zniszczone przez podmywające skarpy fale morskie. Lokalizacja taka dawała najlepsze możliwe zabezpieczenie, lecz zarazem mieszkańcy zamku odcięci byli od możliwości pomocy i ucieczki, która możliwa była jedynie po opuszczeniu się po linie. Zabudowania Mastag składały się z niedużej czworobocznej wieży mieszkalnej w południowej części klifu oraz przyległego do niej dziedzińca obwiedzionego kamiennym murem. Wieża w planie posiadała wymiary około 5 x 8 metrów. Wzniesiona była z miejscowych, płaskich, nieobrobionych kamieni.
Stan obecny
Ruiny zamku Mestag zostały zredukowane do fragmentu muru wieży na całej długości strony południowo – wschodniej i kolejnego fragmentu muru po stronie północno – wschodniej, o długości około 3 metrów i wysokości około 1,5-2 metrów. Z racji usytuowania na odciętym od wyspy klifie, są one praktycznie niedostępne, lecz widoczne z drugiej strony szczeliny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Beaton E., Caithness: An Illustrated Architectural Guide, Edinburgh 1996.
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.
Salter M., The castles of western and northern Scotland, Malvern 1995.
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Third report and inventory of monuments and constructions in the county of Caithness, Edinburgh 1911.